مهدی مولوی - استادیار گروه گوارش، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، سبزوار، ایران
حافظ فاخری - استاد گروه گوارش، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ساری، ساری، ایران
علی بهاری - دانشیار گروه گوارش، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
حسن وثوقی نیا - دانشیار گروه گوارش، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

مقدمه کالپروتکتین یک مدیاتور التهابی مهم در بیماریهای التهابی روده می باشد و از دو ساب یونیت S100A9 و 8S100A تشکیل شده است. هدف این مطالعه بررسی پلی مورفیسم ژنتیکی تک نوکلیوتیدی (Single Nucleotide Polymorphism)کالپروتکتین در سرم بیماران کولیت اولسراتیو و کرون و ارتباط آن با رفتار بیماری است. روش کار مطالعه، بر روی 166 بیماردچار کولیت اولسراتیویا کرون (84 مرد و 82 زن) انجام شد. بعد از گرفتن نمونه خون وریدی از بیماران،DNA نمونه ها تخلیص و ژنوتیپ کالپروتکتین برای دو فرم تک نوکلیوتیدی C/T 3806232rs  از ژن  8S100Aو rs3014866C/T از ژن S100A9 ، به روش واکنش زنجیره ای پلی مراز (Polymerase Chain Reaction)PCR مشخص شد. ارتباط پلی مورفیسم با شرایط مختلف از جمله سن، جنس، وسعت درگیری، تعداد عود، شدت بیماری (بر اساس نیاز به داروهای خط دوم و سوم) و تظاهرات خارج روده ای (آرتریت، کلانژیت اسکلروزان، عوارض پوستی و چشمی)، دیس پلازی و سرطان کولون مقایسه گردید. نتایج شایعترین ژنوتیپ S100A9 در بیماران ، CT و شایعترین ژنوتیپ 8S100A، TTبود (05/0> P ). اکثر بیماران مبتلا به آرتریت دارای ژنوتیپ CC از S100A9 بودند و ارتباط بین این ژنوتیپ و آرتریت معنی دار بود (05/0> P ). اختلاف معنی داری بین سن، جنس، مدت زمان، وسعت درگیری وابتلا به سایرتظاهرات خارج روده ای و ژنوتیپ کالپروتکتین مشاهده نشد. ژنوتیپ TT ژن  8S100A  ارتباط معنی داری در بیمارانی داشت که برای کنترل بیماری، درمانهای خط دوم شامل کورتیکوستروییدها و آزاتیوپرین را دریافت کرده بودند (05/0> P ). در بررسی ها گرچه ارتباط معنی داری بین بیماران با 1 تا 2 بارحملات بیماری در سال و ژنوتیپ کالپروتکتین دیده نشد ، در 10 بیمارکه در سال گذشته حداقل 3 بار دچار عود بیماری شده بودند، ژنوتیپ CC ژن S100A9 شایعتر از سایر ژنوتیپها بود (05/0> P ). نتیجه گیری این مطالعه نشان می دهد که پلی مورفیسم ژنتیکی کالپروتکتین می تواند در برخی رفتار های بیماریهای التهابی روده از جمله شدت بیماری (براساس داروهای مورد نیاز برای کنترل بیماری) ، عوارض خارج روده ای (آرتریت) و حملات بیماری تاثیر گذار باشد. مطالعات بیشتری لازم است که به بررسی دقیقتر اهمیت این پلی مورفیسم در ایجاد بیماری و ارتباط آن با شدت فعالیت بیماری و سایرویژگیهای بیماری بپردازد.

بیماریهای التهابی روده, پلی مورفیسم ژنتیکی, تظاهرات خارج روده ای, کالپروتکتین