محمود واصلی خباز - کارشناس ارشد مدیریت دولتی و مدرس دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری.
مهدی رمضانی زاده - عضو هییت علمی و دانشیار دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری.
علیرضا نایبی - دانشجوی دکترای مهندسی هوافضا، گرایش آیرودینامیک، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران.

اهمیت بررسی سوانح هوایی در یافتن ریشه و علت های احتمالی وقوع سانحه و جلوگیری از وقوع سوانح مشابه است. بر اساس آخرین آمار، در 80 درصد سوانح هوایی عامل انسانی به ویژه خلبان و کادر پروازی از علت های سانحه بوده است. لذا بررسی اثر عامل انسانی و به طور خاص خلبان می تواند کمک شایانی در شناسایی و رفع علل سانحه کرده و در جلوگیری از سوانح مشابه کمک کننده باشد. در این مقاله، با بررسی تحلیل های آماری، به مبحث بررسی سوانح هوایی با تاکید بر اهمیت سن، خستگی، تجربه و آموزش خلبان که با تاثیرگذاری بر ریسک و خطای انسانی خلبان به وقوع سوانح هوایی منجر می شوند، پرداخته شده است. با توجه به نتایج حاصل، بررسی کارآمدی قانون 60 سال و 65 سال برای بازنشستگی و جدایی خلبانان از پرواز امری ضروری است. اما مهم تر از آن، اهمیت بررسی موردی خلبانان مسن برای تایید سلامت فیزیکی، فیزیولوژیکی، روحی و روانی آن هاست که می تواند محل قطع زنجیره ایمنی باشد. از طرفی بر اساس مطالعات، خلبانان باید برای کنترل آسیب های ناشی از اختلالات/ ناتوانی های پروازی به دلیل مصرف مواد مخدر، در محدوده ی سنی30 تا 45 سال، برای کنترل آسیب های ناشی از مصرف الکل در محدوده ی سنی 41 تا 45 سال و برای کنترل آسیب های ناشی از حملات قلبی-عروقی باید آنان را در محدوده ی سنی 51 سال به بعد مورد بررسی بیشتری قرار داد تا با شناسایی خطرات از وقوع سوانح از این دست جلوگیری شود.

سوانح هوایی, خطای انسانی خلبان, سن, خستگی, تجربه, آموزش