بیهقی و فروگرفتگان

این پژوهش برآن است تا با دیدی تحلیلی و انتقادی، عوامل زمینه ساز دربندشدن چهار تاریخ بیهقی را بررسی کند و ضمنبرشمردن برخی از جنبه های مثبت، ضعف ببهقی در تاریخ نویسی را واکاود. بخش عمده ای از مجلدات باقیمانده ی تاریخ بیهقی که تنها دوره ی امارت سلطان مسعود را شامل می شود در باب فروگرفتن امرا و وزرای متهم اوست. بیهقی در میان این همه فرد باز داشت شده، داستان چهار نفر را به طور کامل بیان می کند که در مورد بعضی از آنها خود شخصا شاهد ماجرا بوده است. این بخش ها از زیباترین و تاثیرگذارترین روایت های تاریخ بیهقی هستند؛ به گونه ای که مخاطب امروزی نیز، با وجود بیگناه نبودن دستگیرشدگان با آنها ابراز همدردی می کند و متاثر می شود. در این مقاله سرگذشت علی قریب، اریارق، حاجب غازی و امیر یوسف مورد بررسی قرارگرفته است. بعد از معرفی اجمالی این چهار شخصیت، به تمام زوایای ماجرای فروگرفتن آنان و توانایی و ضعف بیهقی در روایت تاریخی آن، پرداخته شده است. پس از تحلیل مشخص شده است. پس از تحلیل مشخص شد با وجود این که شیوه ی روایت و پرداخت بیهقی ادبی وتاثیرگذار است؛ اما تحلیل تاریخی وی از ماجرای فروگرفتگان بنا بر دلایلی چون جانبداری از سلطان مسعود، رها کردن سرنوشت فروگرفتگان پس از زندانی شدن وعدم بیان چگونگی مرگ آنان و روایت ماجرا بر اساس شنیده ها، ضعیف می باشد و برپایه ی اصول تاریخ نویسی، استوار نیست.

Keywords:

بیهقی , فروگرفتگان , روایت تاریخی , سلطان مسعود , علی قریب