مهناز مقبلی - کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی
حمیدرضا سلیمانی - کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی

نقد روانشناختی از نظریه های مدرن در نقد ادبی و بر پایه نظریات یونگ می باشد . یکی از شاخه های نقد روانشناختیبررسی آرکی تایپ ها (کهن الگوها) می باشد. آرکی تایپ (کهن الگو) مهمترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاویونگ،روانپزشک سوییسی، (1875 - 1961 میلادی)، است و شامل تصاویر کهن و افکار غریزی است که در ناخودآگاه جمعیمشترک انسانها وجود دارد. ازنظر یونگ کهن الگوها بیشمارند اما برخی از آنها در آثار هنری و خاصه ادبیات بیشتر دیدهمی شوند که عبارتاند از سایه، پرسونا، خود، آنیما وآنیموس که او به توصیف آنها پرداخته است که در میان آنها نقاب با مفهومی خاص، قابلتامل است. با توجه به اینکه آثار حماسی و عرفانی با ناخودآگاه در ارتباط هستند، پس این آثار جایگاهمناسبی برای تجلی کهن الگوها است. مولانا عارفی با ذهن نمادگرا بوده و مثنوی را در قالب یک اثر شگرف عرفانی ورمزی در شرایطی رویا گونه سروده است که البته قابلیت بررسی کهن الگویی دارد. در این نوشتار، کهن الگوی نقاب درمثنوی مولانا بررسی و تحلیل شده است.

کهن الگو، نقاب، مثنوی، مولانا، یونگ