صدیقه درستی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
مجتبی صفرعلیزاده - استاد ادبیات و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

علم معانی، از معانی ضمنی و ثانوی کلمات در داخل جمله بحث می کند.از آنجا که نفثه المصدور کتابی در تاریخ خوارزمشاهیان و دوره هجوم بیرحمانه مغول و آثار و پیامد های فجیع و مخرب آن است، نویسنده نیز درایجاد اثر خود از این تاثرات محیط مصون نمانده است. او عواطف واحساسات درونی خود را با مقتضیات زمانه، با توجه به مقتضای حال، بامخاطب خود در میان می گذارد. به این دلیل در این پژوهش زاویه دیدنویسنده، در به کار گیری جملات با اغراض و مقاصد ضمنی و ثانوی موردبحث قرار می گیرد. ادبای علوم بلاغت و معانی جمله را به دو بخشخبری و انشایی تقسیم کرده اند. جملات انشایی را نیز به دو بخش طلبیو غیر طلبی. در این پژوهش مفهوم ظاهری (دستوری) جمله مورد بحثنیست؛ بلکه معانی ثانوی جملات، به همراه ایجاز و اطناب، اغراض ادبی وزیبا شناسی خبر و اغراض جملات انشایی جهت گره گشایی از پیچیدگیهای معنایی این اثر مورد بررسی قرار گرفته است تا مشخص شود که اینجملات از حیث تاریخی و عاطفی بودن در کدام معانی به کار رفته اند کهموجب شده جنبه عاطفی بودن اثر برجسته تر شود.

نفثه المصدور، علم معانی، مقتضای حال، معانی ثانوی جملات