سیده فاطمه مردانی - کارشناس ارشد معماری، دانشگاه هنر تهران
داوود ظریف آسیابان - کارشناس ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه سوره

فضای جمعی، گستره مهمی از شهر است که طی ساعات شبانه روز در اختیار شهروندانی از اقشار متنوع بوده و از تنوع فعالیتی برخوردار است. شهروندان برای حضور در این فضاها ممنوعیت صنفی، قومی و یا زمانی ندارند. موفقیت فضای جمعی، مقوله ای مستقل از شکل گیری آن بوده و ممکن است یک فضای جمعی موفق در شهر، نشانه های ظاهری شاخصی نسبت به یک فضای جمعی منفعل نداشته باشد.پژوهش حاضر مبتنی بر مطالعات میدانی و تجربه عینی فضاهای جمعی، نمونه هایی از این فضاهای موفق را در شهرهای فرانسه و ایتالیا مورد بررسی قرار می دهد. میزان موفقیت فضاهای جمعی را چگونه می توان ارزیابی کرد موفقیت این فضاها وابسته به چه عامل یا عواملی بوده و میزان تاثیر هریک چه اندازه است موفقیت فضاهای جمعی در شهرهای اروپایی، وابسته به عوامل متعددی همچون موقعیت مکانی و جغرافیایی، پیشینه تاریخی، روند شکل گیری و تکامل، عوامل فرهنگی- اجتماعی و عوامل مصنوع دیگر است. مشاهده و بررسی فضاهای جمعی مورد مطالعه، سبب می شود عوامل موثر در موفقیت فضای جمعی را در قالب سه گروه عوامل تاریخی، طبیعی و کارکردی طبقه بندی کرد.طراحی و ساخت فضاهای جمعی جدید و نیز باززنده سازی فضاهای شهری منفعل و تبدیل آن به فضای جمعی پویا، متاثر از ارزیابی این عوامل در هر فضاست؛ به این ترتیب شناخت عوامل موفقیت فضای جمعی حایز اهمیت بوده و می تواند موفقیت و سرزندگی آن را تضمین کند. بررسی میزان اهمیت هر یک از این عوامل در شهرهای فرانسه و ایتالیا مبین آن است که عامل تاریخی و کارکردی، بالاترین و عامل طبیعی پایین ترین درجه اهمیت را دارد.

فضای جمعی, عوامل تاریخی, عوامل طبیعی, عوامل کارکردی