زهرا روح الامینی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
محمد جعفر یاحقی - استاد گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

شاهنامه فردوسی از همان آغاز طی ادوار مختلف مورد استقبال و توجه بینظیر گروه های مختلف قرار گرفت، به گونهای که در طول تاریخ ادبیات ایران از هیچ اثری به اندازه شاهنامه، گزیدهنویسی و برای آن نظیره گویی نشده است. این گزیده ها را میتوان در نسخه های مستقل و با عنوان برگزیده ، خلاصه و منتخبات شاهنامه فردوسی و یا در قالب جنگها و سفینه ها، ابیات منقول در آثار منظوم و منثور آمیخته به نظم مورد بررسی قرار داد. در این مقاله، ضمن احصا و دسته بندی گزیده های شاهنامهسیر و تطور تاریخی گزیدهنویسی و منتخبات ابیات شاهنامه مورد توجه قرار گرفته است. طبق این بررسی، تا عصر اخیر بخش عمده ای ازمنتخبات شاهنامه، در خارج از مرزهای ایران فراهم آمده است و غالبا گلچین ابیات شاهنامه در ایران، در برخی جنگها و آثار منظوم و منثور در دوره های مختلف تاریخی آمده است. رواج گزیده نویسی در عصر حاضر، حاصل خدمات ارزنده فروغی در زمینه شاهنامه پژوهی و تعیین سال 1313 به عنوان سال هزاره فردوسی است. این امر فعالیتهای گستردهای را در بزرگداشت فردوسی ومعرفی شاهنامه در سطح جهان به دنبال داشته و انتشار چندین شاهنامه کامل وتهیه منتخب را در ایران سبب شده است.

شاهنامه فردوسی، گزیده نویسی، منتخبات، فروغی.