مرتضی چرمگی عمرانی - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

داستان های منظوم پارسی، به ویژه داستانهای عاشقانه، جایگاه قابل توجهی در ادب پارسی دارند. سوال اصلی پژوهش،این است، که روند کلی داستان خسرو و شیرین را هم در شاهنامه و هم در خسرو و شیرین امیرخسرو دهلوی بررسی کنیم. دیگر سوال های فرعی که به ان پرداخته شده عبارتاند از: -1 میزان تاثیرپذیری امیرخسرو از فردوسی تا چه میزان است -2آیت امیرخسرو مقلد این اثر است یا مبتکر -3ایا دیدگاه فردوسی در شاهنامه نسبت به این داستان، عاشقانه بوده است یا حماسی بررسی شخصیت های اصلی به همراه ویژگی های ظاهری و روانشناختی در هر دو اثر و در کل شباهتها وتفاوت های این دو داستان در این مقاله واکاوی شده است. نتیجه پژوهش با توجه به مصداقها این است، که فردوسی ماجرای خسرووشیرین را به صورت داستانی مستقل نمیآورد، بلکه در ذکر احوال خسرو پرویز بخشی را نیز با عنوان گفتار اندر احوال خسرو و شیرین می آورد. اصل ماجرای شیرین در شاهنامه از هنگامی اغاز میشود، که شیرین همسر خسرو است و بدینسان تمامی مقدمات وماجراهای عاشقانه این دو دلداده، که در خسرو و شیرین امیرخسرو به طور خاص توصیف شده، در شاهنامه حذف شده است. به عبارت دیگر، فردوسی بیشتر جنبه پادشاهی زندگی خسرو و پرویز را مد نظر قرار داده، اما امیرخسرو همراه با نواوری هایی، این داستان را سروده و جنب، عاشقانه زندگی خسرو و پرویز را توصیف کرده است.

فردوسی، شاهنامه، امیرخسرو دهلوی، خسرو و شیرین.