آسیب پذیری از زاویه اجتماعی: مطالعه کیفی در بستر جامعه سالمندان ایرانی

زمینه و هدف: شواهد تاریخی بسیاری وجود دارد که نشان می دهد نتایج حاصل از بلایای طبیعی بیش-از آن که به عامل ویران کننده مربوط شود به شرایط زندگی مردم و ویژگی های فردی آنها برمی گردد. افرادی که در مناطق پرمخاطره زندگی می کنند به طور یکسان در معرض خطر قرار ندارند، از طرفی گروه های خاصی از مردم از جمله سالمندان بیش از دیگران در معرض خطر قرار دارند.در حال-حاضر فزونی سرعت رشد جمعیت سالمند در مقایسه با رشد جمعیت کل کشور و پیش بینی افزایش تعداد سالمندان (جمعیت 60 سال و بالاتر) لزوم برنامه ریزی آینده نگر برای کاهش آسیب پذیری این قشر را مورد تاکید قرار می دهد. اگرچه آسیب پذیری نه مرتبط با سن است و نه وابسته به آن، ولی از آن جا که وقوعبلایای طبیعی اجتناب ناپذیر بوده و جوامع به صورت فزاینده ای در معرض خطر بلایا قرار دارند، باید تمام تلاش ها درجهت شناسایی عواملی که باعث ایجاد و افزایش آسیب پذیری در سالمندان می شوند، شناسایی گردند. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد آسی بپذیری سالمندان طراحی گردید.روش کار: این مطالعه با رویکرد تحقیق کیفی و روش تحلیل محتوی در سال 1395 انجام شد. مشارکت کنندگان شامل 22 سالمند با تجربه حضور در بلایای طبیعی در 5 سال اخیر بودند. نمونه گیری بصورت مبتنی بر هدف شروع شد و تا اشباع داده ها ادامه یافت. مصاحبه ها ساختارمند بوده و داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و بصورت مقایسه ای مداوم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در طی فرایند تحلیل محتوا، پنج طبقه که نشان دهنده ماهیت و ابعاد آسیب پذیری سالمندان در بلایای طبیعی بود آشکار شد. این طبقات شامل؛ وضعیت سلامتی، وضعیت مکان زندگی، وضعیت مالی، وضعیت فرهنگی و وضعیت دینی و اعتقادی بودند.نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده اهمیت و ضرورت توجه مدیران و برنامه ریزان حوزه سلامت در حوادث وبلایا به مسیله آسیب ذیری سالمندان در بلایای طبیعی بوده و مشخص می کند در راستای کاهش آسیب پذیری سالمندان، مدیران و برنامه ریزان این حوزه در چه حیطه هایی و با چه هدفی تمرکز کرده و برنامه ریزی های لازم را انجام دهند.

Keywords:

بلایای طبیعی , سالمندان , آسیب پذیری , مرور سیستماتیک