ابوالقاسم نورعلی - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
حسین زارع شعار - عضو هیت علمی دانشگاه پیام نور خرم آباد

ازنظر اسلام ، انسان، برترین موجود عالم است که خداوند از روح خود در او دمیده و فرشتگان را امر کرد تابر او سجده کنند و او را به عنوان خلیفه ی خود در زمین برگزید اگر چنانچه آدمی حرمت خود را حفظ کندو حرکت تکاملی را به درستی طی کند به جایی می رسد که از ملایک هم بالاتر می رود و به موقعیتی می رسدکه در خیال نمی گنجد .انسان با چنین موقعیت و جایگاه ممتازی هم سلامت و تمامیت جسمانی و اموال ومتعلقات او مورد تاکید است و باید از هرگونه تعرض مصون بماند و هم حفظ حرمت و شخصیت او ازجنبه های گوناگون در اسلام مورداحترام بوده و بر صیانت آن تاکید شده است ، و بر خسارت های وارده بر آنعنایت بیشتری دارد. زیرا پیامبر عظیم الشان اسلام هدف از بعثت خود را کامل نمودن فضایل اخلاقی عنوانمی کند که یکی از وجوه فضایل اخلاقی رعایت حقوق معنوی افراد است. بر اساس ماده 1 قانون مسیولیتمدنی هرکس بدون مجوز قانونی عمدا یا درنتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیتیا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگری که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید کهموجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسیول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد. توجه خاص بهاین بحش از مباحث مسیولیت مدنی، دارای توجیه منطقی و عقلانی است زیرا اگر بپذیریم که مهم ترینهدف حقوق مسیولیت مدنی جبران ضرر و زیان های وارد به زیان دیده و اعاده وضع سابق اوست. بدیهیاست که این هدف حاصل نخواهد شد مگر زمانی که فاعل تعهد خویش را اجرا نماید بحث از انواع جبران ها یا شیوه های جبران خسارت درواقع مطالعه روش های اجرای این تعهد است. به راین اساس اولین سوالمهمی که در ابتدای این بحث در ذهن شکل می گیرد این است که اساسا چه روش هایی برای جبرانخسارت وجودث دارد می دانیم که خسارت انواع مختلفی دارد نظیر ضرر مالی، ضرر معنوی وضررجسمانیآشکار است که نحوه جبران این ضررها یکسان نیست و نمی تواند باشد زیرا ماهیت آنها با یکدیگر تفاوت داردبنابراین شایسته است شیوه های موتلف جبران خسارت مورد شناسایی قرار گیرد.

ضرر و زیان، جبران خسارت، محاسبه، مال