محمدرضا احمدی - عضو هییت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد روان شناختی مناسک حج و اثربخشی آن بر سطح سلامت عمومی حجاج با روش شبه تجربی طراحی و اجرا گردید. جامعه ی آماری عبارت بود از مجموع 22500 نفر زایران کاروان های حج تمتع سال 1385 از استان تهران، 105 نفر شامل 62 مرد و 43 زن از 3 کاروان به عنوان نمونه ی در دسترس، انتخاب و پرسش نامه ی سلامت عمومی (28-GHQ)، یک ماه قبل و چند روز پس از انجام مناسک حج، به عنوان پیش آزمون و پس آزمون و یک ماه پس از بازگشت، به عنوان مرحله ی پیگیری اجرا گردید. داده های جمع آوری شده به وسیله ی آزمون t وابسته و t مستقل و تحلیل واریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهند که:الف. نمره ی کل سلامت عمومی آزمودنی ها، در پس آزمون نسبت به پیش آزمون، به طور معنی داری بیشتر شده است. این تفاوت معنی دار در خرده مولفه های سلامت عمومی نشانه های بدنی، اضطراب، نارساکنش وری اجتماعی و افسردگی نیز مشاهده گردید؛ ب. با مقایسه ی مرحله ی پیش آزمون و پیگیری نمره ی کل سلامت عمومی و دو خرده مولفه ی اضطراب و افسردگی تفاوت معنی دار مشاهده شد؛ ج. نمره ی کل سلامت عمومی وخرده مولفه های نشانه های مرضی، اضطراب و افسردگی در مرحله ی پیگیری نسبت به پس آزمون، به طور معنی داری تغییر یافت؛ د. جنس، سن، سطح تحصیلات و سابقه ی تشرف به عمره و حج در نتایج موثر نبود. نتایج نهایی نشان دادند که انجام مناسک حج سطح سلامت روانی آزمودنی ها را افزایش می دهد

مناسک حج, ابعاد روان شناختی, سلامت روان, دینداری