احمد طاهری - دانشجوی دکتری عمران محیط زیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر
آرمان عبدی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران محیط زیست دانشگاه تهران
حسین رضا شهیدزاده - سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوا

اخذ عوارض برای ورود به یک محدوده مشخص از شهر را میتوان یکی از سیاستهای مدیریت تقاضا برشمرد که با تحمیل هزینه بر استفادهکنندگان قسمتی از شبکه راه، سعی در کاهش تقاضا در محدوه های پرتراکم شهر و آلودگیهای زیست محیطی نظیر آلودگی هوا دارد. در شهر تهران برای نخستین بار در سال 1359 طرح ترافیک برای محدوده مرکزی شهر اجرا شد، اما از آن سال تا کنون ویژگیهای اجرایی طرح ترافیک مورد بازنگری قرار گرفته است. در سال 97، طرح ترافیک با اعمال تغییراتی نسبت به سالهای گذشته به اجرا درآمد. در شیوه جدید اجرای این طرح، هزینه تردد وسایل نقلیه در محدوده طرح ترافیک به عنوان تابعی از ساعات ورود و خروج و سطح آلایندگی (معاینه فنی و معاینه فنی برتر) تعریف گردید. در این تحقیق طرح ترافیک فعلی در سال 1397 با طرح ترافیک پیشین در سال 1396 مقایسه شده است. نحوه این مقایسه براساس غلظت اندازه گیری شده آلاینده ها در سال 96 و 97 میباشد. نتایج مطالعه حاضر نشان میدهد که در بازه زمانی اول مهر تا 15 آذر، سال 97 نسبت به سال 96 به صورت میانگین در کل شبانه روز به میزان 8/18، 6/8، 4/21و 44 درصد کاهش غلظت به ترتیب برای آلاینده های منوکسیدکربن، دی اکسید نیتروژن، ذرات معلق کوچکتر از 5/2 میکرون و کربن سیاه اتفاق افتاده است. همچنین برای آلاینده ازن در بازه اول مرداد تا آخر مهر به صورت میانگین در کل شبانه روز به میزان 4/7 درصد کاهش غلظت مشاهده میشود. با بررسی شرایط جوی نیز مشخص شد که میانگین سرعت باد در بازه مشخص در دو سال تقریبا باهم برابر است اما مقدار بارش باران در سال 97 تقریبا 19 برابر سال 96 است که تاثیر آن نیز در کاهش غلظت آلاینده ها و مقایسه مقادیر در سال 96 و 97 در نظر گرفته شده است.

طرح ترافیک، آلودگی هوا، ذرات معلق، آلاینده های گازی، کربن سیاه