شهاب دبیری نژاد - دانشجوی دکترای مهندسی عمران برنامه ریزی حمل ونقل، دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران)
سارا موقرحور - دانشجوی دکترای مهندسی عمران برنامه ریزی حمل ونقل، دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران)
میقات حبیبیان - عضو هییت علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر پلی تکنیک تهران

با توجه به سن نسبتا بالا و نوع سوخت ناوگان اتوبوسرانی درون شهری در بیشتر شهرهای ایران (عمدتا از نوع سوخت دیزل) میزان آلاینده های منتشر شده توسط آنها میتواند اثرات قابل توجهی در کیفیت هوای شهرها داشته باشد. از این رو در مطالعه حاضر، سیستم اتوبوسرانی کلانشهر کرج به دلیل جمعیت بالا و مهاجرپذیری آن مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام این مطالعه، تخصیص ناوگان اتوبوس به خطوط اتوبوسرانی شهر کرج به گونه ای است که کل آن آلاینده PM10 منتشر شده توسط سیستم اتوبوسرانی کمینه شود . به همین منظور، اطلاعات خطوط مختلف اتوبوسرانی شهر کرج و ناوگان اتوبوس در حال خدمت رسانی این شهر مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن با استفاده از یک مدل برنامه ریزی ریاضی مساله آلودگی ناشی از تخصیص اتوبوسها مدل شد؛ به طوری که خروجی این مطالعه تخصیص بهینه ناوگان اتوبوسرانی شهر کرج را به خطوط مختلف اتوبوسرانی این شهر به صورتی که میزان انتشار آلاینده PM10 کمینه شود، ارایه میدهد. در این مطالعه تعداد کل ناوگان اتوبوسرانی بر حسب میزان انتشار آلایندگی به 11 نوع مختلف تقسیم بندی شد و به 54 خط اتوبوسرانی کرج شهر بر اساس ضریب انتشار هر نوع از اتوبوس ها و مسافت طی شده توسط هر اتوبوس در هر خط در طول یک روز تخصیص داده شد؛ مطابق نتایج مدل برنامه ریزی ریاضی، میزان کل آلاینده PM10 منتشر شده ناشی از ناوگان اتوبوسرانی در خطوط مختلف با تخصیص انجام گرفته در این مطالعه برابر با 352 کیلوگرم در یک روز بوده است.

آلاینده PM10؛ برنامه ریزی ریاضی؛ ضریب انتشار آلایندگی اتوبوس؛ کرج