حسین برلیانی - دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری – دانشگاه تهران، مدرس گروه شهرسازی و معماری دانشگاه خیام
حوریه نجیب گاذرکار - دانشجوی کارشناسی شهرسازی دانشگاه خیام مشهد

مولفه شهروند هوشمند در سایه نظریه رشد هوشمند شهری به فراموشی سپرده شده است به گونه ای که در قالب این نظریه، اغلب برنامه ریزان و طراحان شهری تنها به بررسی شاخص های اقتصاد و خدمات هوشمند در شهر می پردازند و سبک زندگی و فرهنگ شهروندان را کمتر مورد توجه قرار می دهند. در همین راستا در این پژوهش منطقه 9 به عنوان یکی از مناطق چندکارکردی و برنامه ریزی شده شهر مشهد، به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است تا شاخص های شهروند هوشمند و عوامل اثرگذار در رشد هوشمند شهری مورد ارزیابی قرار گیرد. در این پژوهش به سه مولفه اعتماد مردم و استفاده از مزایای شهر هوشمند و آشنایی با شهر هوشمند تاکید شده است. روش پژوهش به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد. حجم نمونه با توجه به شیوه نمونه گیری غیرتصادفی-دردسترس به تعداد 200 نفر انتخاب شده اند. داده ها و اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. داده های گردآوری شده وارد نرم افزار spss شده و در تحلیل آن از آزمون های محاسبه آلفای کرونباخ، کلموگوروف اسمیرنوف و فریدمن استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که منطقه 9 دارای سطح متوسطی از شهروندان هوشمند است. در مقایسه بین شاخص ها نیز به لحاظ میانگین آزمون فریدمن سه شاخص شفافیت سیستم مدیریت شهری با میانگین 6/40 مشارکت مردم در مدیریت شهر با میانگین عددی 5/21 و شاخص مشارکت در تصمیم گیری های محلی در محله یا شهر با میانگین عددی 5/05 در صدر میانگین عددی به لحاظ پاسخ گویان قرار داشته اند. در نتیجه ضرورت دارد تا با تکیه بر ظرفیت های اجتماعی، پیشنهاداتی همانند توانمندسازی شهروندان برای حضور در نهادهای مردم محور ارایه گردد که عاملی موثر در تقویت هوشمندی شهروندان است

شهروند هوشمند، رشد هوشمند، شهر هوشمند