مقداد مری - کارشناس ارشد راه وترابری، موسسه علی بن ابطالب (ع) – پروژه آزادراه اراک – خرم آباد
حسنعلی اسلامیان - دکتری راه و ترابری، سازمان نظام مهندسی نجف آباد اصفهان
مهدیه دارابی - کارشناس ارشد راه و ترابری

تونلهای حمل و نقل زیرزمینی، ضمن کاهش بار ترافیکی شهرها، نقش تعیین کننده ای در تسریع و تسهیل حمل و نقل درون شهری بر عهده دارند. علاوه بر آن به علت حساسیت فوق العاده این سازه ها، انتخاب نوع مناسب و مدلسازی و طراحی آنها از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. در این راستا، از جمله موارد بسیار مهم در احداث تونل متروها، انتخاب شکل دهانه مناسب برای تونل می باشد به گونه ای که بتواند مقاومت کافی را در برابر تنش های وارده از خود نشان داده و تغییرمکان ها و کرنش برشی مجاز را پاسخگو باشد. برای این منظور، می توان از روش های تجربی و نیز مدلسازی نرم افزارهای المان محدود و یا تفاضل محدود جهت تحلیل و طراحی تونلها و سیستم های نگهدارنده استفاده نمود. هدف اصلی در این پژوهش بررسی تاثیر هندسه تونل بر اندازه نشست سطح زمین است. به این منظور از نرم افزار تفاضل محدود FLAC2D جهت مدل سازی تونل استفاد شده و تونل مترو اصفهان به صورت موردی انتخاب شده است. در ابتدا به مدلسازی تونل مترو پرداخته شده است.جهت اعتبار بخشی به نتایج، نشست به دست آمده از نرم افزار در اثر احداث تونل در سه نقطه در بالای تونل غربی با نتایج ابزار دقیق مقایسه شده و پس از صحت سنجی نتایج، اثر دایرهای، نعل اسبی و دوقوسی شکل بودن مقطع تونل مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به نتایج به دست آمده مشاهده شد که، حداکثر نشست در حالت تونل نعلی شکل و حداقل نشست درحالت تونل دوقوسی ایجاد می شود.

تونل، FLACشکل مقطع، ابزاردقیق، تونل (نعل اسبی، دایرهای، دوقوسی)