عباس روزبهانی - استادیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
پریسا نوربه - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
حمید کاردان مقدم - دانش آموخته دکتری مهندسی منابع آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

پیش بینی میزان رواناب ورودی به مخازن سدها از نظر بهره برداری بهینه از مخزن و کاهش خطرات احتمالی پدیده های سیل و خشکسالی حایز اهمیت می باشد. از اینرو انتخاب مدلی مناسب که تا حد امکان عدم قطعیت های موجود در پیش بینی را کاهش دهد ضروری بنظر می رسد. لذا در این پژوهش با توجه به قابلیت شبکه بیزین، از آن جهت پیش بینی بازه ای رواناب ماهانه ورودی به سدها بهره گرفته شده است. با توجه به اهمیت سد مخزنی زاینده رود در تامین نیاز آبی بخش های مختلف از جمله شرب، صنعت و کشاورزی، این سد نیازمند تدوین یک مدل مناسب جهت پیش بینی و برآورد دقیق از میزان منابع آب در دسترس در مقیاس زمانی ماهانه می باشد و بدین دلیل به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. بدین منظور سری زمانی ماهانه متغیرهای بارش، برف، دبی تونل های انتقال آب، آبدهی ایستگاه های منتخب هیدرومتری و رواناب ورودی به سد با تاخیر زمانی مناسب بعنوان متغیرهای پیش بینی کننده لحاظ شدند. پس از خوشه بندی متغیرهای پیش بینی کننده و پیش بینی شونده با روش k میانگین و روش های اعتبارسنجی جهت یافتن بازه بندی مناسب، بمنظور یافتن بهترین ساختار شبکه، ساختارهای مختلف تحت 44 الگو تعریف شد تا با توجه به این حالات، مدل نسبت به متغیرهای ورودی آنالیز حساسیت گردد. نتایج حاکی از کارایی و دقت شبکه بیزین در پیش بینی بازهای رواناب ماهانه می باشد. مدل در الگوی برتر قادر بوده است با دقت 83 درصد به پیش بینی رواناب بپردازد. رویکرد پیشنهادی می تواند در دیگر سدهای مخزنی کشور نیزجهت پیش آگاهی و برنامه ریزی تخصیص آب مورد استفاده قرار گیرد

پیش بینی رواناب، سدهای مخزنی، شبکه بیزین، خوشه بندی