محمد حسین ربیعی - دانشجوی دکتری عمران- سازه های هیدرولیکی، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز
محمد دوراندیش - کارشناس ارشد عمران، مهندسان مشاور مهارآب عمران گستر
صادق اورعی - مدیر بخش آبهای سطحی شرکت مدیریت منابع آب ایران،

معمولا پیش از شروع سال آبی، برنامه مخازن سدها بر اساس پیش بینی آوردها و مصارف پایین دست برنامه ریزی می گردد. شناسایی، مدیریت و کنترل مصارف کشاورزی پایین دست سدها از اهیمت ویژه ای برخوردار است. عمده مصارف کشاورزی در پایین دست سدهای مخزنی، شامل شبکه های در حال بهره برداری و برداشت های سنتی (انهار، ایستگاه های پمپاژ ثابت و سیار، آببندان و چاه های حریمی) می باشد. بر خلاف شبکه های آبیاری و زهکشی که دارای تعداد نقاط وروی آب محدود بوده، نقاط ورودی آب به برداشت های سنتی در پایین دست سدهای مخزنی زیاد می باشد، که معمولا در امتداد رودخانه توزیع شده است. بنابراین اندازه گیری، کنترل و مدیرت مصرف در نقاط برداشت های سنتی بر خلاف شبکه ها بدلیل عدم تجمیع اراضی کشاورزی بسیار پیچیده تر است. همچنین بدلیل پراکندگی زیاد منابع آب سطحی در کل کشور عملا هیچ برنامه ای در خصوص نحوه مدیریت یکپارچه بهره برداری این منابع وجود ندارد. در این تحقیق به منظور بهبود برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه و همچنین ارزیابی عملکرد سالانه آب خروجی از 120 سد مخزنی اصلی در حوضه های آبریز 30 گانه کشور در بخش کشاورزی نسبت به آب ورودی به شبکه ها و برداشت های سنتی، آمار برداشت های سنتی که تحت تاثیر خروجی از سد می باشد، بصورت تجمیع شده به همراه آمار آب ورودی شبکه های آبیاری و زهکشی با خروجی سد در بخش کشاورزی مقایسه گردید. در نهایت جداول یکپارچه مدیریتی برنامه ماهانه میزان برداشت آب برای برداشت های سنتی و شبکه های آبیاری زهکشی در قبال برنامه تخصیص خروجی سد در بخش کشاورزی برای سال آبی پیشرو ارایه گردید.

سد مخزنی، شبکه آبیاری و زهکشی، برداشت های سنتی، مدیریت یکپارچه