رضا پورحسن - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج
قوام کریمی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج

هرروز که از منزل جهت انجام امور روزانه خارج خارج میشویم در گوشه کنار شهر یا روستای محل سکونت بناهای در حال ساخت زیادی را مشاهده مینماییم. هر از گاهی نیز اخبار ناگواری از حوادث اتفاق افتاده در هنگام عملیات ساخت و ساز مشنویم که این حوادث از لیز خوردن کارگر بر روی یک سطح صاف تا ریزش بخش عمده ای از ساختمان ها و یا خیابان های مجاور محل ساخت میباشد. در اولین گام تمامی مسیولیت ها بر حسب عادت و حافظه جمعی مهندس ناظر ساختمان را مسیول شناخته و تحت تعقیب انتظامی یا قضایی قرار میگیرند. در این تحقیق ابتدا به برسی مبانی نظری مسیولیت در بخش اول پرداخته و در بخش دوم به برسی مفهوم ایمنی ، دستگاه های ناظر و مسیول رعایت ایمنی در کارگاه های ساختمانی و مقررات این حوزه پرداخته و در آخر به بررسی مسیولیت مدنی مهندسان ناظر پرداخته شده است. در حالیکه اغلب مهندسین ناظر ، عمده مسیولیت خودرا در مباحث فنی دانسته و تمام تلاش خود را برای رفع مشکلات احتمالی و یا ارتقاء دانش خود در حوزه های فنی معطوف میدارند ، متاسفانه به هنگام بروز سوانح خسارت بار در حین عملیات ساختمانی و حتی در زمان بهره برداری و شروع استفاده از بنا ، آنچه که به آن پرداخته میشود ، نه مباحث فنی و تکنیکی ، که مباحث کاملا حقوقی و قضایی است که متاسفانه مهندسین بطور معمول از این دانش بکلی بی بهره هستند. با توجه به مشکلات عدیده مهندسین ناظر در رشته های عمران و معماری در مواجهه با این سوانح و حضور در محاکم قضایی صالحه رسیدگی کننده به این پرونده ها و ناآشنایی مهندسین با موضوعات و نکات حقوقی مربوط به حرفه خود ، متاسفانه در اغلب اوقات مدارک و مستندات محتوای پرونده و حتی اظهارات خود مهندس بر علیه او بوده که نهایتا منجر به محکومیت بعضا شدید ایشان بدلیل ناآشنایی با مباحث مسیولیت کیفری میگردد. در حالیکه بهره مندی از اندک اطلاعاتی از مسیولیت های کیفری و تهیه مستندات ساده در حین کار ، یقینا اگر منجر به تبریه در دادگاه نمیشد ، درصد تقصیر آن به شدت کاهش میافت. با در نظر گرفتن ماده 34 قانون نظام مهندسی در خصوص شناخت حیطه مسیولیت فنی و شخصی مهندس ناظر در باب مسایل فنی و حقوقی و با تکیه بر مباحث مسیولیت کیفری در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نگارندگان این مقاله در صدد شفاف سازی مسیولین مدنی مهندسین ناظر می باشد .

مسولیت، اتلاف، تسبیب ، ایمنی ، ضرر