امیدعلی عادلی - عضو هیات علمی دانشگاه قم
فاطمه گل کار - دانشجوی ارشد بانکداری اسلامی

مطالبات غیرجاری یکی از مهمترین مشکلات نظام بانکی در ایران است. تاکنون روش ها و ابزارهای متعددی جهت کاهش و وصول اینگونه مطالبات معرفی و اجرا گردیده است. باتوجه به آمارهای مطالبات غیرجاری، که با استانداردهای بین الملی فاصله زیادی دارد و علاوه بر این، وجود محدودیت های فقهی قانونی و کارآمد نبودن روش های امهال کنونی، یافتن بهترین ساز و کاربرای تامین مالی بدهکاران شبکه بانکی، بیش از پیش ضرورت می یابد. منابع تملیکی این ظرفیت را دارد که به پرداخت بدهی های غیرجاری مشتریان در قالب قراردادهای اسلامی پاسخ داده و باعث کاهش عملیات صوری در نظام مالی کشور شده و اعتماد و اطمینان جامعه را نسبت به تامین مالی اسلامی افزایش دهد. این مقاله درصدد آن است که بهترین قراردادهای ایجاد کننده منابع آزاد را شناسایی و رتبه بندی نماید، بدین منظور معیارهای مقبولیت قانونی، مشروعیت فقهی، پوشش بخش های اقتصادی، توجیه بانکی و همچنین زیرمعیارهای، قرضالحسنه، اجاره به شرط تملیک، مرابحه، خرید دین، سلف، مشارکت، مشارکت کاهنده، استصناع وجعاله، تعریف شده است. پس از طراحی پرسشنامه وبا استفاده از روش سلسله مراتبی ( AHP )، نتایج تحقیق حاکی از آن است که به قرادادهای، قرض الحسنه، مرابحه و مشارکت به ترتیب در اولویت های اول تا سوم هستند.

مطالبات غیرجاری منابع تملیکی یا آزاد، تحلیل سلسله مراتبی ( AHP )