محمد بهنام فر - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
مصطفی غریب - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

  سرچشمه بسیاری از اصول و روش های فکری و ادبی مولانا را باید در شعر سنایی جست؛ وجود برخی مولفه های سورریالیستی در اشعار مولانا نیز می تواند از جمله این تاثیرپذیری ها باشد و می توان گفت که اندیشه های سورریالیستی یا شبه سورریالیستی، در اشعار هر دو شاعر، البته با شدت و ضعف، وجود دارد. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، دو غزل سورریالیستی از سنایی و مولانا بررسی و وجوه اشتراک و افتراق آن دو در مولفه های سورریالیستی نشان داده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ویژگی هایی سورریالیستی همچون ذهنیت مطلق، حذف دو عامل زمان و مکان، بیان امور شگفت انگیز، نگارش خودکار، مستی و سکر، تخیل و رویا، تجلی روحانی، اعتقاد به نامحرمی زبان، عشق و آزادی، در هر دو غزل وجود دارد. از جمله تفاوت های دو غزل، می توان به تفاوت در میزان نگارش خودکار، مستی و سکر بیشتر مولانا نسبت به سنایی و زبان تصویری تر و هیجان انگیزتر مولانا اشاره کرد؛ چنانکه شعله واری بیان سنایی در تصویر شمع و شعله واری بیان مولانا در خود آتش نمایان شده است.  

سورریالیسم, عرفان, مولانا, سنایی, غزل