جسین بستان - هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

این مقاله که بخشی از یک طرح پژوهشی را منعکس می کند، حاوی کوششی نظری در جهت ارایه نظریه ای درون دینی در باب پدیده عرفی شدن است. این مقاله براساس یافته های مرحله پیشین طرح که در آن از روش استقرا در متون دینی به منظور استخراج عوامل موثر بر عرفی شدن استفاده شده است، از روش تامل نظری در جهت کشف روابط منطقی و عینی میان عوامل استخراج شده بهره گرفته است. حاصل این تلاش، ارایه نظریه ای اشباع شده در باب عرفی شدن است که درصدد بوده همه عوامل و سازه های تبیین کننده را در خود جای دهد و روابط منطقی میان آنها را بیان کند. در کنار اهتمام به تعیین عوامل اصلی و فرعی عرفی شدن، تاملی نیز پیرامون عوامل مسلط این پدیده صورت گرفته و به طور کلی پنج الگوی محتمل و در خصوص ایران، الگویی ترکیبی مبتنی بر دو عامل گسترش رفاه طلبی و لذت گرایی جنسی شناسایی شده اند.

نظریه سازی, نظریه های عرفی شدن, جامعه شناسی دین, جامعه شناسی اسلامی