بتول مهدوی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
شهلا خلیل اللهی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شاهد
منیره عیدی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

نوشتار حاضر به تطبیق وحدت وجود در اندیشه ابن عربی با آرای جامی و شبستری در این باره پرداخته است. ابن عربی، در نضج و کمال نظریه وحدت وجود بسیار تاثیرگذار بوده است. شبستری و جامی، در میان نویسندگان وشاعران ایرانی پس از سده هفتم وهشتم هجری، از جمله کسانی هستند که در انتقال اندیشه های  او نقش مهمی ایفا کرده اند. هم صدا با ابن عربی، بیانگر این اندیشه شدند که در هستی، جز حق چیز دیگری وجود ندارد و هر آنچه به عنوان مظاهر کثرت مشاهده می شود، در واقع چیزی جز تجلی های گوناگون حضرت وجود، نیست. نتیجه پژوهش نشان می دهد که شبستری و جامی چون ابن عربی، حق را متجلی در جمیع اشیاء به تجلیات اسمایی می دانند و برای تبیین نظریه وحدت وجود، همچون ابن عربی، از ابزارهای بلاغی نظیر تمثیل دریا و مظاهر آن ، عدد ، آینه و نور و تابش نور از پس آینه های رنگارنگ بهره برده اند.

وحدت وجود, تعین, شبستری, جامی, ابن عربی