محمدعادل ضیایی - استادیار دانشگاه تهران
نرگس فهیم - کارشناس ارشد فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی

اسلام برای غیرمسلمانانی که در کشور اسلامی زندگی می کنند، در صورت وقوع جنایت بر آنان، دیه در نظر گرفته، اما میزان آن مورد اختلاف فقها واقع شده است. حنفیه قایل به برابری دیه غیرمسلمان با مسلمان شده اند. مالکیه و حنابله، دیه غیرمسلمان را نصف دیه مسلمان می دانند و شافعیه برای اهل کتاب، ثلث و برای سایر غیرمسلمانان یک پانزدهم دیه مسلمان را قرار داده اند. نظر مشهور امامیه نیز هشت صد درهم است؛ ولی برخی از فقیهان امامیه به تفصیل قایل شده و دیه غیرمسلمان را بسته به شرایط، برابر دیه مسلمان یا ثلث آن یا هشت صد درهم دانسته اند. به نظر می رسد، قول به برابری دیه میان مسلمانان و غیرمسلمانانی که به پیمانها و تعهدات خود پایبند بوده اند، معقول باشد و روایاتی را که بر نابرابری دیه مسلمان و غیرمسلمان دلالت می کنند، بر فرض صحت، می توان بر حالت پایبند نبودن غیرمسلمانان به همه تعهداتشان حمل کرد.

میزان دیه, غیرمسلمان, اهل کتاب, اهل ذمه, معاهد, مستامن