بشری عبدخدایی
محمدتقی فخلعی
محمد حسن حایری

مقاصد شریعت به مثابه ابزار استنباط احکام که نقش نظارتی بر تفسیر نصوص را بر عهده دارد، راه را برای شناخت فقهی همراه مصلحت و در عین حال منضبط هموار میکند. آن چه در این نوشتار مورد توجه قرارگرفته است رویکرد مقاصدی به حکم امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یکی از مسایل فقه سیاسی است. در این رویکرد با توجه به مقاصد مهم شریعت هم چون: رفق و مدارا، و امنیت و آزادی انسانها، فقها به لزوم رعایت ملایمترین برخوردها برای تحقق دو فریضه و نیز حساسیت مرحله ی اقدام عملی حکم دادهاند. علاوه براین فقیهان معاصر در راستای نگاه دقیقت ر خو د تفکی ک و اولویت بندی امور مهم و غیرمهم را نسبت به انواع معروف و منکر لازم دانستهاند. حاصل این رهیافت مقاصدی در فقه سیاسی، توجه دقیقتر به نهاد حسبه به عنوان مجری امر به معروف و نهی از منکر است که با شناخت و اولویتبندی انواع منکر و معروف، ظرفیت های نهادهای مردمی و حکومتی را برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر روشن می کند تا ضمن تحقق آثار امر به معروف ونهی از منکر، از آسیبهای برخوردهایی که بعضا ناقض مقاصد مهم شریعت در راستای این فریضه ی الهی است، جلوگیری شود. 

امر به معروف و نهی از منکر, رهیافت مقصدگرا, فقه سیاسی, مقاصد شریعت