کیانوش صفری - کارشناس تحقیقات کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
یوسف سهرابی - دانشگاه کردستان دانشکده کشاورزی گروه زراعت و اصلاح نباتات
عادل سی و سه مرده - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
شهریار ساسانی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

به منظور بررسی اثر تیمارهای پرایمینگ ‎بذر بر برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیک سه رقم گندم نان شامل ریژاو، سرداری و کریم، مطالعه ای در شرایط آزمایشگاه و گلخانه در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1395 انجام شد. در این مطالعه، 40 تیمار پرایمینگ، شامل پرایمینگ هورمونی، اسموپرایمینگ، پرایمینگ غذایی، هیدروپرایمینگ با آب مقطر یک بار تقطیرشده و یک تیمار شاهد بدون پرایم موردبررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد در کشت آزمایشگاهی، اثر متقابل رقم و پرایمینگ بر صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. در شرایط کشت گلخانه ای اثر متقابل رقم و پرایمینگ بر وزن خشک ریشه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار گردید ولی برای وزن خشک اندام هوایی در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود.  بر اساس رتبه بندی میانگین ها، بالاترین رتبه درصد جوانه زنی در رقم سرداری همراه با تیمارهای 100 میلی گرم بر لیتر آسکوربیک اسید حاصل گردید. بیشترین وزن خشک اندام هوایی به ترتیب مربوط به رقم ریژاو همراه با تیمارهای سالیسیلیک اسید 150 میلی گرم بر لیتر، آسکوربیک اسید 100 میلی گرم بر لیتر و 5/1 میلی گرم بر لیتر 24 - اپی براسینولید بود. در شرایط آزمایشگاهی، بالاترین رتبه طول ریشه چه به رقم کریم مربوط بود که در تیمار پرایمینگ 5/0 میلی گرم بر لیتر 24- اپی براسینولید حاصل گردید. تیمارهای مناسب پرایمینگ در این تحقیق بر اساس مجموع صفات اندازه گیری شده، تیمارهای هورمونی جیبرلیک اسید و 24- اپی براسینولید، تیمارهای غذایی اوره با غلظت های 2 و 4 گرم در لیتر، سولفات روی با غلظت های 1/0 و 3/0 درصد و آسکوربیک اسید با 100 میلی گرم بر لیتر، تیمار اسموپرایمینگ شامل پلی اتیلن گلیکول 4000 با پتانسیل 3/2- و 9/2- بار، کلرید پتاسیم 100 میلی مولار و هیدروپرایمینگ با آب مقطر یک بار تقطیرشده تعیین گردید. با توجه به توسعه ریشه های رقم سرداری توسط تیمارهای هورمونی به ویژه جیبرلیک اسید این تیمار برای شرایط کم آبی مناسب تر خواهد بود.

پلی اتیلن گلیکول, جیبرلیک اسید, شاخص بنیه گیاه چه, سرعت جوانه زنی, هیدروپرایمینگ