آزاده شریعت بهادری - دانش اموخته کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی دانشگاه زنجان
قاسم نباتیان قشلاق - استادیار بخش علوم زمین دانشگاه زنجان
کیامرث حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی دانشگاه هرمزگان
سیما نژادحسن - دانشجوی کارشناسی ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی دانشگاه هرمزگان

کانسار منگنز دهنج در 55 کیلومتری جنوب خاوری شهرستان زنجان واقع شده است. سنگ میزبان کانسار آندزیت،کوارتز اندزیت، ریوداسیت و توف می باشد. کانی زایی در این منطقه عمدتا به صورت رگه ای، رگچه ای و توده ای است.دگرسانی های تشکیل شده شامل سیلیسی، سریسیتی- کربناتی و آرژیلی است. پیرولوزیت، منگنایت، پسیلوملان کانه هایاصلی و باریت و کوارتز کانی های باطله را تشکیل می دهند. مطالعات ژیوشیمی انجام شده بر روی سنگ میزبان کانسارنشان می دهد که عناصر کمیاب Zr ، Sr ،Nb ، Th ،Ti و Tb دارای انومالی منفی و عناصر U ،Yb ،Tm و Sm، داری بی هنجاری مثبت می باشد. نمودار توزیع عناصر نادر خاکی نشان می دهد که LREEs تفریق شدیدتری نسبت به MREE و HREE شان می دهند و این روند نشان دهنده غنی شدگی LREE نسبت به HREE است و از مشخصهای سنگ های مربوط به مناطق فرورانش می باشد. تمامی نمونه ها انومالی منفی Eu نشان می دهند که ناشی از جدایش فلدسپار ها از مذاب فلسیک به وسیله تفریق بلوری و یا ذوب بخشی می باشد الگوی نمودار عنکبوتی مربوطه به سنگ های اذرین و وجود انومالی مثبت Ti و Nb حاکی از قرار گرفتن منطقه مورد مطالعه در زون فرورانش می باشد. انومالی منفی عنصر Sr حاکی از تفریق پلاژیورکلاز و فلدسپات های قلیایی و بیوتیت های موجود در سنگ های اتشفشانی باشد انومالی مثبت Ba نیز میتواند نشانه نفوذ سیالات گرمابی حاوی این عنصر به درون سنگ های اتشفشانی منطقه باشد.کانسار های ابزاد منگنز غنی شدگی بالایی از عنصر Ce نشان می دهند اما در کانسار های گرمابی این عنصر دارای انومالی منفی است انومالی مثبت اما بسیار ضعیف Ce و نسبت (Co+Cu+Ni) به Co/Zn در نمونه های مورد مطالعه می تواند حاکی از منشا اپی ترمال نهشته های مورد مطالعه باشد.

کانی شناسی، زمین شیمی، کانسار منگنز دهنج