مرضیه اسدی اورگانی - دانشجوی کارشناسی ارشد پترولوژی، دانشگاه صنعتی شاهرود
مهدی رضایی کهخایی - استاد گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه صنعتی شاهرود
حبیب اله قاسمی - استاد گروه پترولوژی و زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه صنعتی شاهرود

کالدرای قره چای در 120 کیلومتری شمال شرق سبزوار و در زون بینالود واقع شده است. سنگ های آتشفشانی این کالدراغالبا دارای ترکیب داسیتی و تراکی داسیتی می باشند و از کانی های آمفیبول (اکسی هورنبلند) و پلاژیوکلاز تشکیل شدهاند. مطالعات صحرایی و پتروگرافی نشان داد که این کالدرا را می توان به دو بخش حاشیه و مرکز تقسیم نمود. بخشحاشیه کالدرا که دارای سنگ های سالم با رنگ خاکستری و ساخت ستونی بوده و از فنوکریست های پلاژیوکلاز واکسی هورنبلندهای فرش تشکیل شده اند. این در حالی است که سنگ مرکز کالدرای که بخش اعظم آن را به خوداختصاص داده اند، به رنگ سفیددیده می شوند و تماما آلتره شده اند؛ بطوریکه فقط غالبی از کانی های اکسی هورنبلندباقی مانده اند. لذا به نظر می رسد که بخارها و سیالات گرم ناشی از مخزن ماگمایی کم عمق این آتشفشان سبب تجزیهسنگ های مرکز کالدرای شده است. از جالب ترین بافت های موجود در سنگ های کالدرای قره چای وجود تنوعی ازبافت های غربالی ریز و درشت در پلاژیوکلازها است که حکایت از سرگذشت پیچیده ماگمای والد این سنگ ها دارد ونشان می دهد که دو مخزن ماگمایی در زیر این آتشفشان وجود دارد. بدین گونه که تعدادی از پلاژیوکلازها در مخزنماگمایی عمیق متبلور شده و سپس به مخزن ماگمایی کم عمق منتقل شده اند. این پلاژیوکلازها معمولا دارای اندازهبزرگتر هستند و با بافت غربالی درشت مشخص می شوند که این بافت به خاطر کاهش فشارایجاد شده است. سپس باکاهش دما (و تفریق ماگمایی) این پلاژیوکلازها شروع به رشد کرده و در طی تزریق پالس (های) ماگمایی بعدی به داخلاین مخزن کم عمق که با افزایش دما همراه است، بافت غربالی ریز در حاشیه این پلاژیوکلازها بوجود آمده است.

آندزیت، بافت غربالی، پلاژیوکلاز، کراتر قره چای، قوچان، زون بینالود