سمیه سامانی - گروه بهداشت محیط و حرفه ای ، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زابل، زابل،
رمضان میرزایی - گروه بهداشت محیط و حرفه ای ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
علیرضا انصاری مقدم - مرکز تحقیقات ارتقا سلامت ، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، زاهدان ، ایران

مقدمه و هدف: گردوغبار یکی از آلایندهایست که کشاورزان در مراحل کاری مختلف در معرض آن قرار می گیرند(1) و در اثر مواجهه تنفسی ، بروز بیماری انسداد مزمن ریوی ، آسم ، برونشیت ، بیماری ریه کشاورز و تغییر عملکرد ریه در انها تشدید می شود (2) علاوه بر فعالیت های کشاورزی ، فاکتورهای محلی و منطقه ایی در ترکیب و اندازه گردوغبار ها و بروز بیماریها بسیار موثر هستند.(3) با توجه به وجود گردوغبار ناشی از وزش بادهای 120 روزه و حرفه غالب کشاورزی در منطقه سیستان ، این پژوهش با هدف بررسی اثر گردوغبار بر سلامت تنفسی کشاورزان سیستان انجام شد .مواد و روشها: این مطالعه مقطعی مورد- شاهد روی 50 کشاورز گندم کار و 50نفر گروه شاهد غیر کشاورز ساکن روستاهای زابل در سال 1392 انجام شد . نمونه برداری از گردوغبار منطقه تنفسی کشاورزان در هنگام درو دستی گندم بر اساس روش0500 NIOSH انجام شد و علائم تنفسی نیز توسط پرسشنامه استاندارد انجمن متخصصان ریه امریکا و پارامترهای ظرفیت تنفسی توسط دستگاه اسپیرولب جمع آوری شد و داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS16‎ به کمک آزمون های تی تست و کای اسکوئر و رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: متوسط غلظت گردوغبار مورد مواجهه کشاورزان 36.7 میلی گرم بر متر مکعب می باشد و اختلاف آماری معناداری در علائم تنفسی سرفه ( p≤0.001‎ )، خلط ( p≤0.009‎ ) و تنگی نفس( p≤0.026‎ ) در دو گروه مورد و شاهد دیده شد و نتایج تست عملکرد ریه نشان داد، پارامترهای اسپیرومتری بجز در FEV1/FVC ( p=0.06‎ ) دارای اختلاف معناداری در دو گروه می باشند . خلاصه: نتایج نشان می دهد مواجهه با گردوغبار در کشاورزان می تواند منجر به بروز شکایات و تغییر در الگوی تنفسی شود ، البته نتایج الگوهای تنفسی در غیر کشاورزان ،هم قابل تامل است که احتمال اثر شرایط منطقه ایی و جوی مانند وجود ریزگردها و وزش طوفان های 120 روزه سیستان در بروز اختلالات قوی تر می شود .

گردوغبار- کشاورز-اسپیرومتری – سیستان