بررسی غلظت منگنز و روی در گرد و غبار اتمسفری شهرهای شمالی استان سیستان و بلوچستان

مقدمه و هدف: در زمینه بهداشت و سلامت یافته های پژوهشگران نشان میدهد که تماس طولانی مدت با ذرات ریزگرد و غبار ابتلا به سرطان ریه، بیماری های قلبی و بیماری های پوستی را میتواند افزایش دهد از این رو پرداختن به فلزات سنگین همراه با گرد غبار حائز اهمیت است (Goudie and Middleton, 2001). فلزات سنگین منگنز، روی، بعنوان عوامل سرطان زا شناخته شدهاند (Awadh, 2012). بنابراین در این تحقیق به مطالعه غلظت فلزات سنگین منگنز و روی در شهرهای شمالی استان سیستان و بلوچستان پرداخته شده است. مواد و روشها: به منظور تهیه نمونه گرد و غباری اتمسفری شهرهای شمالی استان سیستان و بلوچستان (زاهدان، زابل، زهک، هامون، هیرمند، نیمروز) و مطالعه غلظت منگنز و روی در زمان وزش بادهای 120 روزه تله های رسوبگیر در ساختمانهای یک طبقه در شهرهای مذکور نصب و از خرداد تا مهرماه 1395 به صورت ماهانه جمع آوری نمونه های گرد و غبار صورت گرفت. برای تعیین غلظت کل فلزات سنگین مورد مطالعه از نمونههای گرد و غباری عصاره گیری به عمل آمد و غلظت کل آنها توسط دستگاه طیفسنج پلاسما جفت شده القایی (ICP) تعیین گردید. نتایج: حداکثر غلظت منگنز در نمونه های گرد و غبار مورد مطالعه در شهرستان زابل (25/474 میلیگرم بر کیلوگرم) و حداقل مقدار این عنصر در شهرستان هیرمند (25/368 میلیگرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. میانگین غلظت منگنز در کل منطقه مورد مطالعه برابر 5/428 میلیگرم بر کیلوگرم بود که نسبت به میانگین غلظت آن در ترکیب خاک های جهانی ( 488 میلیگرم بر کیلوگرم) و نسبت به ترکیب پوسته بالایی زمین ( 600 میلیگرم بر کیلوگرم) پایین تر است. با این تفاسیر به نظر میرسد مشکلاتی برای سلامتی ایجاد نخواهد کرد. حداکثر غلظت روی در نمونه های مورد مطالعه در گرد و غبار اتمسفری شهرستان زهک (857 میلیگرم بر کیلوگرم) و حداقل مقدار این عنصر در شهرستان نیمروز (127 میلیگرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. میانگین غلظت روی در کل منطقه مورد مطالعه برابر 427 میلیگرم بر کیلوگرم بود که نسبت به میانگین غلظت آن در ترکیب خاک های جهانی (70 میلیگرم بر کیلوگرم) و نسبت به ترکیب پوسته بالایی (25 میلیگرم بر کیلوگرم) بالاتر است. این امر میتواند نشان دهنده منشا انسان‎زاد بودن این عنصر و مخاطرات آن برای سلامتی انسان در منطقه باشد.خلاصه: در این مطالعه غلظت عناصر منگنز و روی همراه با گرد و غبار اتمسفری در شهرهای شمالی استان سیستان و بلوچستان مطالعه شد که نتایج نشان داد غلطت منگنز در این مناطق به لحاظ سلامت انسان نگران کننده نبوده ولی غلظت روی به علت بیشتر بود از حد متوسط خاک های جهان و پوسته بالایی زمین می تواند برای سلامت ساکنین منطقه مشکل ساز باشد.

Keywords:

سلامت انسان , ریزگرد , فلزات سنگین , شرق ایران