بررسی عوامل موثر بر زمان بقای بیماران مبتلا به سرطان پستان با استفاده از رویکرد بیزی مدل های پارامتری آنالیز بقاء

زمینه و هدف : سرطان پستان مهم ترین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان است. نرخ بقای مبتلایان به این بیماری در کشورهای توسعه یافته نسبت به کشورهای در حال توسعه بیش تر است. در ایران، شیوع سرطان پستان در میان زنان در حال افزایش است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر نشانگرهای تومور Estrogen Receptor (ER)، Human Epidermal Growth Receptor2 (HER2) و دیگر عوامل تاثیرگذار بر روی بقای بیماران مبتلا به سرطان پستان با استفاده از رویکرد بیزی مدل های آنالیز بقای پارامتری است. مهم ترین دلیل استفاده از رویکرد بیزی در مدلسازی های آماری ترکیب اطلاعات پیشین با مشاهدات جمع آوری شده از نمونه است و این ویژگی موجب دقت بیش تر در برآوردهای مدل می شود.مواد و روش ها : پژوهش حاضر از نوع مطالعات گذشته نگر است. در این مطالعه اطلاعات پرونده 143 بیمار مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به مرکز تشخیصی درمانی شفای اهواز که طی سال های 1393-1384 تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند، در یک فرم جمع آوری اطلاعات ثبت شد. متغیرهای سن، اندازه تومور، تعداد لنف درگیر، وضعیت ER و وضعیت HER2 مورد بررسی قرار گرفتند. زمان بقاء از تاریخ عمل جراحی تا مرگ، یا خاتمه مطالعه (شهریورماه 1394)، بر حسب ماه محاسبه شد. در رویکرد بیزی مدل های پارامتری آنالیز بقاء، توزیع پسین پارامترها با استفاده از روش MCMC برآورد شد. مقایسه کارایی مدل ها با استفاده از معیار انحراف اطلاع انجام شد. تمامی مراحل تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار Stata15 انجام شد. معنی داری ضرایب مدل با استفاده از فواصل باورمند (Credible Interval) 95% تعیین شدند. نتایج : میانگین و انحراف معیار سن بیماران به ترتیب 46/55 و 10/26 سال بود. معیار انحراف اطلاع مدل پارامتری وایبل در مقایسه با سایر مدل های پارامتری دارای مقدار کم تری بود (81/28= DIC). بر اساس نتایج حاصل از برآورد بیزی مدل پارامتری وایبل، متغیرهای سن (HR=1/01)، اندازه تومور (HR=1/40)، تعداد لنف درگیر (HR=1/04)، وضعیت ER (HR=1/29) و وضعیت HER2 (HR=1/97) دارای اثر مثبت بر مخاطره مرگ بودند. از میان این متغیرها، متغیر اندازه تومور اثر معناداری بر مخاطره مرگ بر اثر سرطان پستان را داشت (1/83 – 1/05 : HR=1/40, CI 95%).نتیجه گیری : استفاده از رویکرد بیزی آنالیز بقاء، در حضور اطلاعات پیشین و حجم نمونه اندک توصیه می شود.

Keywords:

سرطان پستان , آنالیز بقاء , مدل های پارامتری , رویکرد بیزی , معیار انحراف اطلاع (DIC)