مدلسازی عوامل موثر بر روند تغییرات طولی تومور مارکر CEA در بیماران مبتلا به سرطان پستان با استفاده از مدل خطی با اثرات آمیخته

زمینه و هدف: سرطان پستان حدود یک سوم سرطان های زنان را تشکیل می دهد و در ایران، شیوع سرطان پستان در میان زنان در حال افزایش می باشد. با وجود این که بروز موارد جدید ابتلا درحال افزایش است، میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری رو به کاهش می باشد. این کاهش را می توان نتیجه دو عامل افزایش غربالگری (تشخیص زودرس) و استفاده از درمان های سیستماتیک (شیمی درمانی) دانست. یکی از ابزارهای تعیین قدرت تهاجمی بیماری و تاثیر درمان های کمکی، وضعیت تومور مارکرها است. تومور مارکرهای معمول عبارتند از: P53, CA15-3 و CEA. با توجه به اهمیت تومور مارکرها، مطالعات اندکی در زمینه عوامل موثر بر روند تغییرات طولی این تومور مارکرها انجام شده است. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر روند تغییرات طولی مقادیر تومور مارکر CEA پس از جراحی در بیماران مبتلا به سرطان پستان انجام شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه اطلاعات مربوط به 107 بیمار زن مراجعه کننده به مرکز تشخیصی درمانی شفای اهواز با تشخیص اولیه سرطان پستان که طی سال های 1393-1384 تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند، در فرم جمع آوری اطلاعات ثبت شد. متغیرهای سن، متاستاز، وضعیت گیرنده استروژن، زمان اندازه گیری تومور مارکر بر حسب ماه و مقادیر تومور مارکر CEA در طول زمان پس از جراحی تا خاتمه ی مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. از مدل آمیخته خطی در حضور اثر تصادفی زمان، برای بررسی روند تغییرات تومور مارکر CEA و عوامل موثر بر آن استفاده گردید. تمامی مراحل تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار R3.4.3 انجام شد. سطح معنی داری آزمون ها 0/05 در نظر گرفته شد.نتایج: میانگین و انحراف معیار سنی بیماران به ترتیب برابر با 46/10 و 9/73 سال، با دامنه تغییرات 27 تا 66 سال است. در مدت پیگیری بیماران مقادیر تومور مارکر CEA روند صعودی معناداری را نشان می دهد (β=0/004, P-value=0/018). همچنین افزایش سن، گیرنده استروژن و بروز متاستاز در افراد، مقادیر طولی تومور مارکر را افزایش می دهد.نتیجه گیری: با توجه به هدف پژوهش و ساختار داده ها، توصیف پیشرفت تومور مارکر به عنوان تابعی از عوامل خطر و چگونگی (میزان) تاثیر عوامل خطر بر پیشرفت مقادیر CEA، با استفاده از مدل آمیخته خطی با اثرات آمیخته امکان پذیر است.

Keywords:

سرطان پستان , تومور مارکر CEA , تغییرات طولی , مدل خطی با اثرات آمیخته