ملیکا زاهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد ، دانشکده مهندسی مکانیک ،گروه سیستم های انرژی ،دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
امید پورعلی - استادیار، دانشکده مهندسی مکانیک ،گروه سیستم های انرژی ،دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
شیماء نجفی نوبر - استادیار ، دانشکده مهندسی مکانیک ،گروه سیستم های انرژی ،دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
ایمان بیت اله پور چهارمحالی - دکتری مهندسی عمران، رئیس آموزش شرکت حفاری شمال

به طور کلی پس از عملیات حفاری چاه های نفت و گاز ، بریده ها و پسماند های گل حفاری ناشی از حفر چاه به محیط اطراف (خشکی یا دریا) منتقل می شوند. اگر گل حفاری و پسماندهای ناشی از آن به درستی مدیریت نشوند، علاوه بر داشتن هزینه های سنگین، منجر به آلودگی محل حفاری و پیرامون آن می گردد. هدف از این مطالعه ارائه استراتژی های بهینه برای مدیریت پسماند حفاری با هدف تخلیه صفر بر اساس نگرش توسعه پایدار بوده که مسائل اقتصادی ، زیست محیطی و اجتماعی را همزمان و در کنار هم در نظر داشته باشد. این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی به کمک ماتریس [1] SWOT ، با ارزیابی عوامل درونی و بیرونی از طریق ماتریس عوامل داخلی و ماتریس عوامل خارجی صورت گرفته است. برای رسیدن به استراتژی های مدیریتی جهت ارتقاء سوطی مدیریت اجرایی پسماند در حفاری، از این ماتریس استفاده شده است. بررسی نتایج ماتریس های عوامل داخلی و خارجی نشان می دهد که مدیریت پسماند حفاری در وضعیت فعلی و آتی در بخش عوامل داخلی دارای عملکرد خوبی بوده است و این کار را با بهره گیری از نقاط قوت، و ترمیم نقاط ضعف خود به خوبی انجام داده است، که بیشترین امتیاز را در این بخش شاخص HSE با عدد 6/75 و کمترین را شاخص منابع انسانی با عدد 5/00 داشته اند. و عملکرد آن در بخش عوامل خارجی نسبتا ضعیف بوده است که نشان می دهد سیستم در استفاده از فرصت ها و مقابله با تهدیدها به خوبی عمل نکرده است. در این بخش نیز، بالاترین امتیاز برای شاخص اقتصادی با امتیاز 6/51 و کمترین امتیاز برای شاخص فرآیند جایگزین با امتیاز 4/00 بوده است. با توجه به امتیازات بدست آمده از طریق محاسبات، موقعیت مکانی مناسب بر روی ماتریس عوامل داخلی-خارجی به دست آمده [1] [2]، که مناسب ترین رویکرد را طراحی استراتژی هایی با مضمون تمرکز بر روی فعالیت های کنونی و یکپارچگی آنها، پیشنهاد داده و در اختیار می گذارد.

مدیریت پسماند، تخلیه صفر، SWOT، استراتژی، حفاری