سیدعباس رجایی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
یعقوب ابدالی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
سارا قلی پور - دانشآموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
وحید عباسی فلاح - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران

محدودیت امکانات و منابع سازمان های مرتبط با امر نوسازی و بهسازی شهری، ایجاب می کند که قبل از هرگونه اقدام در رابطه با بافت های فرسوده یک شهر، با استفاده از شاخص ها و معیارهایی، میزان فرسودگی مناطق مختلف شناسایی و سپس برای هرگونه اقدام و سرمایه گذاری، اولویت بندی شوند. محدوده ی محله هرندی در منطقه 12 شهر تهران، از قدیمی ترین و اصلی ترین محلات شهر تهران است که امروزه قدمت، نا مقاوم بودن مصالح ساختمانی و فقر ساکنان، روزبه روز موجب فرسودگی بیشتر ساختار کالبدی آن گشته است. هدف از این پژوهش، شناسایی و استخراج شاخص های فرسودگی کل بافت شهری در محدوده محله هرندی در منطقه 12 تهران، با استفاده از روش وزن دهی از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی 1 به شاخصهای موردنظر و همپوشانی لایه های مربوطه در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. داده های مورد استفاده، از بررسی های میدانی، نقشه ی کاربری اراضی و نگرش های کارشناسان و مهندسان شهرداری منطقه 12 تهران و دفتر نوسازی محله هرندی فراهم آمده است. پس از آن که میزان فرسودگی منطقه، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و بر اساس هرکدام از شاخص ها، مشخص شد و در جداول مربوطه نشان داده شد، با بهره گیری ازنظر کارشناسان مربوطه، هر یک از شاخص ها وزن دهی شد. درنهایت، کل لایه های مربوط به هرکدام از شاخص ها، در سیستم مذکور همپوشانی شدند. نتیجه کار نشان داد که به ترتیب، شاخص نفوذپذیری، ریزدانگی و استحکام کالبدی مهم ترین عوامل موثر درشدت فرسودگی محله ی مورد مطالعه هستند. با توجه به مجموع داده ها در طی عملیات همپوشانی، حدود 91/35 درصد از محدوده ی مورد مطالعه، فرسودگی متوسط به بالا دارند.

بافت فرسوده، ناکارآمد، محله هرندی، منطقه 12 ، تهران.