اثرات خشکسالی در ناپایداری جمعیت و مهاجرت های روستایی شهرستان زابل

در حال حاضر خشکسالی، کمبود آب و آسیب های اجتماعی اقتصادی ناشی از آن، یکی از نگرانی های عمده جهانی محسوب می شود. در دهه های اخیر تغییرات آب و هوایی (کاهش بارش)، جهش رشد جمعیت ایران (78 میلیون نفر) از یک سو و مصرف سرانه آب تجدیدپذیر،کشاورزی نادرست و نادیده گرفتن مزیت ها با توجه به وضعیت گرم و خشک کشور، مدیریت نادرست و عطش توسعه، منجر به بحران های شدید خشکسالی یا خشکسالی اجتماعی اقتصادی (ورشکستگی آبی) در ایران و در نتیجه پیامد های زیا نبار این فاجعه شده است. تدوام وضعیت موجود، حیات انسان و ادامه تمدن ایرانی را مورد تهدید قرار می دهد. هدف تحقیق حاضر شناسایی دوره های خشکسالی در محدوده شهرستان زابل طی دوره 1383-1394 با استفاده از نمایه استاندارد بارش ( SPI) و تکنیک رتبه بندی ( TAPSIS ) و همچنین شناسایی درجه آسیب پذیری ناشی از خشکسالی در بین کشاورزان منطقه مورد مطالعه است. برای گردآوری داده ها علاوه بر آمار هواشناسی (جهت شناسایی دوره های خشکسالی) ایستگاه سینوپتیک زابل، از مطالعات میدانی (روش پرسشنامه) استفاده شد. حجم نمونه بااستفاده از رابطه کوکران 100 خانوار بود. نتایج حاصل از هر دو روش بیانگر این بودکه سال های 1388 و 1389 سال های پیک خشکسالی بوده که در سطح وسیع و با شدت زیاد تمام منطقه را در بر گرفته است و در سال های بعدی هم همچنان روند افزایشی خشکسالی تدوام داشته است. همچنین بحران خشکسالی های پی در پی با اثرات معنادار در ابعاد اقتصادی و اجتماعی روستا های اطراف همراه بوده و نیروی کار روستاها را وادار به خروج اجباری از روستا به سمت شهرها نموده و مهاجرت های روستایی و عدم تمایل به زندگی در روستاها را باعث شده است.

Keywords:

خشکسالی , مهاجرت , آسیب پذیری , سکونتگاه های روستایی , زابل.