مراد کاویانی راد - هیات علمی گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران

تغییر آب و هوا و دگرگونی الگوی بارش در مقیاس جهان به همراه ناکارامدی مدیریت منابع آب کشورهایی که روی کمربند خشک جهان قرار دارند را با کاهش بارش و کمبود آب رو به رو کرده به گونه که کمبود آب شیرین، تهی شدن آبخوان ها و نابودی منابع آب را در پی داشته است. این وضعیت آب را در مناسبات هیدروپلیتیک و در مقیاس فرو و فراملی وارد مناسبات قدرت واحدهای سیاسی- فضایی کرده است. در این میان، ایران از آن دست کشورهای واقع بر روی کمربند خشک جهان است که بیش 85 درصد منابع آب شرین آن پایان یافته است. وضعیتی که در آینده تشدید خواهد شد. دادههای موجود نشان می دهند که حوضه آبریز فلات مرکزی طی دو دهه اخیر با کاهش بارش مواجه بوده و عمده منابع آب آن پایان یافته است. کوشش کارگزاران در مقیاس فروملی برای تامین آب به تشدید اختلاف منافع شهروندان انجامیده است. داده های مقاله پیش رو که ماهیتی کاربردی دارد و به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده بر این فرضیه استوار است که در صورت تداوم وضعیت کنونی که داده های موجود نیز تشدید آن را تائید می کنند با بحران های مختلفی رو به رو خواهد بود کهراهکارهای کنونی ناتوان از تامین امنیت آبی این بخش از کشور شمار می روند و پیامدهای امنیتی برخاسته از آن، پیامدی ملی و دیرپا از خود بر جای خواهد نهاد. نتیجه مقاله نشان داد در صورت تداوم وضعیت موجود کشمکش و تنش میان و درون حوضه ای بر مناسبات هیدروپلیتیک این بخش پهناور از کشور سایه خواهد افکند.

هیدروپلیتیک، تغییر الگوی بارش، بحران آب و حوضه آبریز مرکزی ایران