نظام مالکیت آب در روزگار قاجاریه : مطالعه موردی کاشان و پیرامون
عنوان مقاله: نظام مالکیت آب در روزگار قاجاریه : مطالعه موردی کاشان و پیرامون
شناسه ملی مقاله: JR_SSJ-8-2_006
منتشر شده در شماره 2 دوره 8 فصل در سال 1397
شناسه ملی مقاله: JR_SSJ-8-2_006
منتشر شده در شماره 2 دوره 8 فصل در سال 1397
مشخصات نویسندگان مقاله:
داریوش رحمانیان - دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران
مهدی میرزایی - دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه تهران
خلاصه مقاله:
داریوش رحمانیان - دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه تهران
مهدی میرزایی - دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه تهران
برتری بخش کشاورزی بر دیگر بخشهای اقتصادی، اصلیترین ویژگی اقتصادهای جوامع پیشاصنعتی است. در ایران دوره قاجاریه نیز بخش اعظم تولید داخلی و مشغله اصلی اکثریت مردم ایران به بخش کشاورزی وابسته بوده است. با تجاری شدن کشاورزی در بخشهایی از تاریخ ایران در نیمه دوم دوره قاجاریه، این وابستگی اقتصاد ایران به کشاورزی، به شدت افزایش یافت. کاشان در دوره قاجاریه، بر اثر زوال صنایع صنعتی آن، یکی از مناطقی بود که وابستگی اقتصاد آن به کشاورزی شدت مضاعفی یافت. با این حال، با وجود نقش محوری و پایهای آب در کشاورزی، بهویژه در سرزمین خشک و کم آبی چون ایران، مسئلهمند کردن تاریخ آب و پیوند آن با تاریخ ایران چندان مورد توجه مورخان و محققان نبوده است. از این رو در نوشته حاضر به بررسی نظام مالکیت آب در شهر کاشان دوره قاجار به مثابه جامعه ای خشک و کم آب و پراکنده پرداخته میشود تا به عنوان نمونهای از آزمون این نظریه مورد ارزیابی قرار گیرد . بنابراین پرسش نوشته حاضر این است که منابع آبی در کاشان دوره قاجاریه به مثابه جامعهای خشک و کم آب و پراکنده از چه نوع مالکیتی برخوردار بوده است و دولت در این میان چه سهمی داشته است. از این رو، نخست به شرح و بررسی منابع تامین آب پرداخته میشود و آنگاه در ادامه شیوه بهرهبرداری و مالکیت منابع آبی شرح داده می شود و در آخر نسبت دولت با مالکیت منابع آبی در این دوره سنجیده می شود تا از طریق نمونه شهر کاشان بتوان تصویری کلی از شیوه بهرهبرداری از آب و مالکیت آن در ایران به مثابه جامعهای کشاورزی و کم آب و خشک به دست آورد و صحت نظریاتی را که در این مورد داده شده است را به محک آزمون گذارد .
کلمات کلیدی: آب, مالکیت آب, سازه های آبی, کاشان, دوره قاجاریه
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/861959/