احمد رضی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
فائقه عبدالهیان - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

ترانه کلامی آهنگین و مخیل با درون مایه ای عاطفی است که به زبان ساده و عمومی سروده می شود و قابلیت زیادی برای همراهی با موسیقی دارد. ترانه ها جزئی از ادبیات عامه شمرده می شوند و به علت اینکه ظرفیت زیادی برای طرح مسائل گوناگون دارند، امروزه در نقش یک رسانه ی عمومی ظاهر شده اند و کارکردهای متنوعی از جمله اطلاع رسانی، آموزش و تبلیغات پیدا کرده اند. به رغم اهمیت ترانه ها در دوره ی معاصر و فراگیر شدن آن، این ژانر فرهنگی _ اجتماعی کمتر مورد توجه پژوهشگران ادبی قرار گرفته است و در آثار انتشار یافته نیز بیشتر ترانه ها صرفا گردآوری شده اند . این مقاله بر آن است تا پس از مرور تاریخچه ی ترانه سرایی در ایران، خصوصیات زبانی، ادبی و روایی ترانه های فارسی را در سه دهه ی اخیر بررسی نماید، اهداف ترانه سرایی را توضیح دهد و گونه های آن را معرفی نماید و مهمترین ترانه سرایان این دوره را باز شناساند. یافته ها نشان می دهد که سادگی بیان، زبان عامیانه، سادگی تصاویر شعری، کاربرد اندک آرایه های ادبی، ریتمیک بودن، احساسی بودن، لحن صمیمی و روایی بودن از مهمترین خصوصیات ترانه های این دوره است.

شعر معاصر, ترانه, ادبیات عامه, روایت, ادبیات غنایی