محمد تقی حیدری - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

تحلیل زیست­ پذیری را در بستر شهر، باید ابر متنی تلقی نمود که پیکره و اندام ­های شهر با منش ­های معنایی و معنوی شهروندان گره خورد ه­است و تفسیر و تبیین زیست­پذیری شهری در پی سطح ­بندی و گونه­ شناسی عمیق آن، از طریق کشف ذهنیت­ های منبعث از طریق بدن فضایی شده می­ باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل تیپولوژیک زیست­ پذیری در بافت فرسوده بخش مرکزی شهر زنجان و ارائه پیشنهادات در جهت ارتقاء وضعیت زیست­ پذیری بافت فرسوده بخش مرکزی شهر زنجان از طریق گونه ­شناسی آن می ­باشد. با عنایت به شکاف ذهنی فوق، انجام تحقیق حاضر مبتنی بر راهبرد پس­کاوی بوده و نوع پژوهش (توصیفی - تحلیلی) است. برای دست یازی به این هدف، مباحث نظری از طریق مطالعات کتابخانه ­ای و جمع ­آوری اطلاعات تحلیلی مورد نیاز به طرق مشاهده میدانی (مصاحبه با سرپرستان خانوار ساکن بافت (491 نمونه) از طریق ابزار پرسش­نامه صورت گرفت؛ همچنین به فراخور نیاز تحقیق، از نرم­افزارهایSPSS  و ArcGIS  برای آماده­سازی و پردازش داد ه­های مورد نیاز (تکنیک­های دندروگرام خوشه ­بندی – سلسله­ مراتبی وارد و تحلیلANOVA ) در بخش مذکور استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد با عنایت به وجود عوامل متفاوت تاثیر­گذار بر وضعیت زیست­ پذیری؛ گونه ­های متفاوت از این وضعیت در پهنه بافت فرسوده بخش مرکزی شهر زنجان ظاهر شده ­است. اهمیت بررسی این موضوع را می­توان در دو محور عمده خلاصه نمود: ارزش نظری و ارزش عملی. ویژگی نظری این مطالعه کمک به پیشرفت تخصصی و افزودن بر ادبیات علمی موضوع و برنامه ­ریزی زیست­ پذیری می ­باشد، زیرا زیست­ پذیری بافت­ های فرسوده شهری از منظر گونه ­شناسی آن مورد بررسی قرار نگرفته و ارزش عملی پژوهش نیز به ­نوبه خود در تغییر، بهبود و اصلاح روش­ ها و الگوهای مواجهه با برنامه­ ریزی بافت­ های فرسوده شهری خواهند بود.

گونه شناسی, زیست پذیری, توسعه پایدار, بافت های فرسوده, شهر زنجان