محبوبه نوری - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران
محمد حسین سرایی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

امروزه گردشگری و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است که یکی از مهم­ترین زیر شاخه ­های آن، گردشگری مذهبی است که در صورت توجه به توسعه این قسم از گردشگری در شهرهای مذهبی می­توان به نتایج قابل توجه­ای رسید. در این ارتباط شهر شیراز به سبب بهره­مندی از آثار و جاذبه­ های مذهبی فراوان از جمله وجود حرم امام­زاده احمدبن موسی (شاهچراغ) (ع) و بهره­مندی از عنوان سومین حرم اهل بیت در کشور، در زمینه جذب گردشگر از مزیت نسبی برخوردار است. لذا هدف از این پژوهش در وهله اول شناخت قابلیت­ ها، جاذبه­ ها، تنگناها و ضعف­ های گردشگری مذهبی شهر شیراز با استفاده از مدل SWOT و نهایتا  ارائه راهبردهای مناسب جهت توسعه این صنعت می­باشد. جهت انجام این پژوهش از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است و روش گردآوری داده­ ها و تحلیل اطلاعات مورد نیاز به صورت اسنادی، پیمایشی و میدانی است. یافته­ های پژوهش نشان می ­دهد که بخش گردشگری مذهبی شهر شیراز دارای استعدادهای بالقوه و بالفعل فراوانی است اما تاکنون نتوانسته به جایگاه واقعی خود دست یابد. بدین صورت که وجود آرامگاه حضرت شاهچراغ (ع) و امامزاده ­های شناخته شده دیگر در سطح شهر با امتیاز وزنی 0.236 به عنوان مهم­ترین نقطه قوت، ضعف مدیریتی و فقدان ثبات در مدیریت گردشگری با امتیاز وزنی 0.244، مهم­ترین نقطه ضعف، ارتقای نقش حرم احمدبن موسی(ع) به منزله مهم­ترین عامل توسعه گردشگری مذهبی با امتیاز وزنی 0.252 به عنوان مهم­ترین فرصت و وجود سازمان­ های متعدد مسئول گردشگری و اختلاف سلیقه بین آنها با امتیاز وزنی 0.244 مهم­ترین تهدید پیش­روی توسعه گردشگری مذهبی شهر شیراز شناخته شده است که جهت استفاده بهتر از نقاط قوت، فرصت­ ها و رفع ضعف­ ها و تهدیدهای پیش­رو توسعه گردشگری مذهبی شیراز راهبردهای رقابتی – تهاجمی ارائه شده است.

برنامه ریزی راهبردی, گردشگری مذهبی, مدل SWOT, شهر شیراز