عباس مصلایی پور یزدی - دانشیار دانشگاه امام صادق(ع)
حمید رضائی - کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی
فرشته مرزبان - کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه مذاهب اسلامی

مسئله اعراف و اعرافیان از جمله مسائل مربوط به عالم آخرت است که فقط یک یا دو بار در قرآن کریم آیات 46 تا 49 سوره اعراف به طور مستقیم و آیه 13 سوره حدید، به طور غیرمستقیم با خصوصیاتی مبهم به کار رفته است که این نیز شناخت آن را مشکل تر می کند. از دیرباز مفسران فریقین شیعه و اهل­ سنت به بررسی چیستی اعراف و کیستی اعرافیان پرداخته اند. در این تحقیق سعی شده است، تا جایگاه و تفسیر اعراف در میراث تفسیری فریقین نمایان گردد. با بررسی تفاسیر مشخص می ­شود که اعرافیان در تفاسیر شیعه، اهل بیت پیامبر(ص) و در تفاسیر اهل­ سنت، افرادی هستند که خوب و بد اعمالشان مساوی است. اعراف مرتبه ای میان بهشت و جهنم و نام حجابی در قیامت است که مانع رسیدن و ورود هردو قسمت به یکدیگر می ­شود، و مانع مکالمه و مشاهده اهل بهشت و اهل دوزخ نمی ­باشد و به مکان خاصی اطلاق نمی شود. اعراف دارای دو مرتبه کنگره نشینان و دامنه نشینان می باشد. کنگره نشینان، مردانی الهی هستند که بر هردو سوی اعراف احاطه دارند و همه اهل بهشت و اهل دوزخ را با نشانه هایشان می شناسند. دامنه نشینان اعراف دو گروه می­ باشند: یک دسته از آنها بهشتیانی هستند که هنوز وارد بهشت نشده اند، ولی با امید به شفاعت و عفو الهی، وارد بهشت می شوند؛ زیرا خداوند از آنها با عنوان اهل بهشت یاد می کند، این گروه مستضعفان و کسانی هستند که حسنات و سیئاتشان برابر است. دسته دیگر دوزخیانی هستند که به دوزخ خواهند رفت. کنگره نشینان اعراف با هریک از این دو گروه تعامل و گفتگو دارند.

اعراف, رجال اعراف, مواقف قیامت, منازل آخرت