بایرامعلی محمدنژاد - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه

جریانهای گل آلود مهمترین نوع جریانهای غلیظ می باشند که هنگام وقوع سیلابها در مخازن کوچک و بزرگ دنیا نظیر مخازن سدهای دز، سفیدرود، میناب و لتیان در ایران، دریاچ ه مید روی رودخانه ک ل رادو و مخز ن هانگشانگ در چین و غیره بوقوع می پیوندند. این جریان ها در اثر اختلاف چگالی بین رسوبات معل ق در جریان رودخانه ورودی به مخزن و آب موجود در آن ایجاد شده و در عمق مخزن در امتداد شیب آن به سمت بدنه سد حرکت می کنند. جریانهای گل آلودیکی از مکانیزمهای مهم انتقال رسوب در مخازن سدها، دریاچه ها، دریاها و اقیانوسها بوده و قاد ر به حمل مقادیر زیادی رسوب، م واد آلی و شیمیایی می باشند. اطلاع ا ز رفتار و نحوه حرکت این جریانها، از نظر فرایند رسوب گذاری و رسوب زدایی، مسائل زیست محیطی و کیفیت آب مخزن بسیار حائز اهمیت بوده و می تواند نقش مهمی در تخلیه رسوبات از مخزن بوسیله مانور دریچ ه های تخلیه تحتانی داشته باشد. در این مقاله حرکت جریانهای گ ل آلود در مخزن سد دز با استفاده ازیک مدل عددی دو بعدی قایم با روش حل احجام محدود شبیه سازی شده است. برای مدلسازی آشفتگی از مدل k −ε با در نظر گرفتن ترم بویانسی استفاده شده است. نتایج مدل عددی با نتایج اندازه گیری های میدانی واسنجی و ارزیابی شده است.

جریان گل آلود، سد دز، رسوبگذاری، رسوب زدایی، مخزن