سیده فاطمه امامی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گرایش معماری ،دانشگاه علم و هنر یزد

در پهنه دشت یزد که دامنه شمالی آن تا عقدا امتداد دارد ،شهرها و روستاهایی در طول تاریخ شکل گرفته اند که میبد از جمله کهن ترین آنها ،در میانه این دشت محسوب میشود ،با وجود خاک رس مرغوب ،معماری بوکنی است که با بهره گیری از ویژگی های اقلیم کویری و بستر خاص طبیعی بوجود امده است . بوکن ها در دل زمین بوجود امده اند و یا بر سینه دیوارهای گلین :لذا بوکن واژه درست و دقیقی برای فضاهای به وجود آمده در دل زمین است .در این مقاله که از طریق مطالعات اسنادی و میدانی گرد آمده است ،تلاش می شود تا بتوان از طریق بررسی های توصیفی _تحلیلی به تحلیل سازه بوکن های موجود در بدنه خندق بیده بپردازیم .نتایج این تحقیق نشان میدهد که خاک مقاوم رسی بستر مناسبی برای پدید آمدن این گونه معماری بوده و اختلاف تراز تراس رسی که خود عامل اساسی در زایش و توسعه شهر بوده ،در بوجود آمدن معماری بوکنی نیز نقش داشته باتوجه به اینکه بسترهای سخت خاکی ،خود در قسمت شالوده و پی به عنوان سازه های سنتی مورد بررسی قرار گرفته و این سازه برای حفظ ایستایی نیاز به انحنایی در سقف دارد و هرچه مقاومت مکانیکی بستر بیشتر باشد باعث میشود از قوس های بیز به سمت سقف های کاملا تخت تغییر شکل بدهدکه در ادامه با توجه به بررسی های انجام شده در زمینه خاک شناسی و یافتن مقاومت بالای خاک این منطقه به سقف هایی نسبتا تخت در داخل فضای بوکن ها رسیدیم که به تحلیل سازه آن خواهیم پرداخت.

معماری دستکند، تحلیل سازه، بوکن، بیده، میبد