سیدمحمدحسین رضوی - دانشجوی دکتری، مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
محمدمحسن شاه مردان - دانشیار، مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
محسن نظری - دانشیار، مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود
محمود نوروزی - دانشیار، مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود

تزریق فوم به درون مخازن نفتی جهت جابجایی سیال بستر، از روشهای نو ظهور در افزایش بازیافت نفت است. یکی از مزایای استفاده از فوم، جابجایی پایدار نفت بستر به دلیل پایین بودن تحرک نسبی فوم است. پیش از استفاده از فوم در فرایندهای افزایش بازیافت نفت، میبایست ویژگیهای فوم و رفتار متقابل آن با نفت را شناخت. از جمله چالشهای استفاده از فوم در بازیافت نفت، حفظ پایداری آن در مواجه با فاز نفتی است. ازاینرو در این پژوهش سعی شده است تا با ساخت بستر آزمایشگاهی در مقیاس حباب، عوامل موثر بر پایداری فوم در حضور و عدم حضور فاز نفتی بررسی، و ویسکوزیته ظاهری انواع فوم اندازه گیری شود. بستر آزمایشگاهی ساخته شده متشکل از یک سلول هلشاو شفاف، مجهز به سنسورهای فشار است. با پردازش کامپیوتری تصاویر ثبت شده توسط دوربین، سیر تحولات فوم به صورت کمی و کیفی بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که نوع ماده سورفاکتانت تاثیر قابل توجهی در پایداری حبابهای فوم دارد؛ به طوریکه ترکیب 1:1 از سورفاکتانتهای اسدیاس و کوکابتائین با ثبت بالاترین پایداری، موجب افزایش %224 در طول نیمه عمر فوم شده است. اما پایداری فوم در حضور فاز نفتی کاهش چشمگیری داشته است به طوریکه اثر مخرب آن، با کاهش ویسکوزیته و چگالی عامل نفتی، افزایش یافته است. همچنین نتایج نشان میدهد کیفیت فوم به طور مستقیم، و نرخ جریان فوم به طور معکوس بر ویسکوزیته ظاهری فوم تاثیر میگذارد؛ اگرچه با افزایش نرخ جریان فوم، وابستگی به کیفیت فوم کاهش یافته است.

ویسکوزیته ظاهری فوم، جریان فوم، کیفیت فوم، پایداری فوم، پایداری فوم در حضور فاز نفتی، مقیاس حباب