غزال تقی خانی - هنر اسلامی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس
فهیمه زارع زاده - دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس
محمد خزایی - دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس

آثار نگارگری ایرانی- اسلامی ترجمان تصویری فرهنگ و اندیشه اعصار پرفرازونشیبی دانسته می شوند که از وقایع و جریانات گوناگون متاثر گشته و مضامین سیاسی، مذهبی، فرهنگی و ادبی متعددی را به نمایش گذاشته اند. یکی از این آثار، نگاره شهدای فاجعه منا است که توسط رضا بدرالسماء خلق شده است و هنرمند مرگبارترین رویداد تاریخی حج تمتع، کشته شدن حجاج هنگام اجرای مراسم رمی جمرات در سال 1394 را به تصویر کشیده است. نگاره ای که در پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای، تصویری و الکترونیکی و همچنین مطالعات میدانی موردبررسی قرار می گیرد تا مشخص شود هنرمند این اثر با بهره وری از کدام عناصر تجسمی پیامدهای این فاجعه عظیم را محقق ساخته است.بررسی ها نشان می دهد هرچند هنرمند می توانسته با تبعیت از عناصر تجسمی قراردادی و نمادین، موضوعیت نگاره را بازنمایاند؛ لیکن با کاربرد عناصری همچون نقطه، خط، سطح، حجم، رنگ، ریتم، مقیاس یکسان، بافت و ترکیب بندی سعی نموده تا ضمن آنکه مفاهیم طواف و شهادت، صبر و استقامت، روحانیت و لطافت عروج روح ، سادگی، سلم و آرامش، معبد بودن، تجرد و کمال-گرایی را معنا می بخشد، در اثر خویش، عمق و سنگینی فاجعه منا، عروج پاک حجاج شهید و نیز توطئه حکام آل سعود و لایه های پنهانی دشمنی کفرآمیزشان با مسلمانان را بیان دارد.

نگارگری, حجاج, فاجعه منا, عناصر تجسمی, معانی نمادین