گونه شناسی تعلیق حکم بر وصف در تفسیر المیزان

قاعده تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیه از قواعد مهم زبانی است که از دیر باز در علوم گوناگون مانند بلاغت، فقه، اصول و تفسیر بدان توجه شده و دانشمندان اسلامی و بویژه اصولیان و فقها در تحلیل های خویش از آن بهره جسته اند. نویسنده کتاب المیزان فی تفسیر القرآن نیز با اشرافی که بر علوم مختلف داشته، در تفسیر برخی آیات قرآن کریم از این قاعده استفاده کرده است. مقاله حاضر قاعده مذکور را مورد بازخوانی دقیق قرار داده است. نویسنده بدنبال پاسخ به این سوال هاست که در تفسیر المیزان، گونه های وصفی که حکم بر آنها معلق شده چیست و مبانی علامه طباطبائی در بکار گیری این قاعده و روش استفاده از آن ذیل آیات گوناگون کدام است یافته های پژوهش نشان می دهد علامه طباطبائی معنای وصف در قاعده را بسیار گسترده تر از صفت نحوی و به معنای هر قیدی که بتواند دائره معنایی جمله را محدود کند می داند. وی در تحلیل آیات برای بیان قاعده از سه شیوه استفاده کرده است. در برخی آیات از قاعده تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیه به صراحت نام می برد و در ذیل آیات زیادی نیز از تعبیر وضع المظهر موضع المضمر و نیز تعبیر بما انه، بما انهم ، من حیث و مانند آن استفاده می کند. آشنایی با مبانی و روش تحلیل علامه طباطبائی بعنوان یکی از مفسران قرآن کریم، زمینه استفاده از این قاعده، ذیل بسیاری از آیات دیگر قرآن را فراهم کرده و راه را برای کشف مدالیل التزامی نوین از کتاب الهی هموار خواهد ساخت.  

Keywords:

: قاعده تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیه , تعلیق حکم بر وصف , تفسیر المیزان , علامه طباطبائی , روش شناسی , قید شناسی