آذرتاش آذرنوش - استاد دانشگاه تهران
محمود مکوند - استاد دانشگاه تهران

فهم قرآن و دریافت معنای دقیق آن مانند هر متن معنادار دیگری در اولین گام خود نیازمند رمزگشایی از ئاژگانی است که چون حلقه های یک زنجیر کنار هم قرار می گیرند تا آن کلام را موجودیت بخشند. چنان که دریافت نادرست واژگان یک متن تفسیر نادرستی از آن را به همراه دارد. در این جستار تطور تاریخی- معنایی  واژه مسجد و ریشه شناسی آن را در زبان های باستانی بررسی می کنیم. این مقاله با تکیه بر کاربرد قرآنی واژه مسجد زمینه ورود به بحث را فرآهم می کند که در آن منتخبی از نظرات مفسرین و مترجمین آورده شده است. در ادامه با استفاده از قاموس هاای عربی و منابع لغوی در زبان های سامی معانی این واژه استخراج و با تکیه بر سایر منابع ( تاریخی، حدیثی و...) تحول معنایی این واژه نشان داد می شود. بررسی دیگر، ریشه شناسی واژه مسجد در زبان های سامی است و در پایان، با تاوجه به بررسی های انجام شده برابر نهاده های این واژه در چهار بخش : پرستش گاه، ضریح یا مقام، مسجد، اسم خاص (مسجدالحرام و مسجد الاقصی) پیشنهاد می شود.  

کلید واژه ها: تغسیر, ترجمه, واژه قرآنی مسجد, زبان های سامی, بررسی زبان شناختی, ریشه شناسی