محمد کاظم شاکر - استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم
مینا شمخی - استاد یار دانشگاه شهید چمران

در هر سه دیناسلام، مسیحیت و یهود، سنت نیز در کنار کتاب، منبع و یا از گستره اثر بخشی آن در احکام و آموزه های این ادیان و یا در تعامل های آن با کتاب های آسمانی (عهدین و قرآن) کاسته اند. در این مقاله، روی کرد های مختلف باور مندان و مخالفان سنت را در سه دین اسلام، یهود و مسیحیت طبقه بندی کرده و تعامل سنت با کتاب های آسمانی را در این سه دین ابراهیمی مورد بررسی قرار داده ایم. درباره رابطه قرآن و سنت، دیدگاه های مختلفی مطرح شده است: از یک سوی، مخالفان سنت تا مرز انکار نقش سنت پیش رفته اند و از آن سوی، موافقان خود مشتمل بر چند دسته اند: برخی برای سنت، تنها نقش تفسیر قرآن را قائل اند، برخی دیگر سنت را عهده دار بیان تفصیلی قرآن می دانند و گروهی دیگر علاوه بر اینها، سنت را منبعی همپای قرآن می شمارند و نسخ قرآن با سنت را نیز ممکن قلمداد می کنند. درباره کتاب مقدس، بیشتر گروه های یهودی در در هر سه دیناسلام، مسیحیت و یهود، سنت نیز در کنار کتاب، منبع اعتقاد و عمل دین داران است؛ با این حال، گروه هایی سنت را نفی کرده و یا از گستره اثر بخشی آن در احکام و آموزه های این ادیان و یا در تعامل های آن با کتاب های آسمانی (عهدین و قرآن) کاسته اند. در این مقاله، روی کرد های مختلف باور مندان و مخالفان سنت را در سه دین اسلام، یهود و مسیحیت طبقه بندی کرده و تعامل سنت با کتاب های آسمانی را در این سه دین ابراهیمی مورد بررسی قرار داده ایم. درباره رابطه قرآن و سنت، دیدگاه های مختلفی مطرح شده است: از یک سوی، مخالفان سنت تا مرز انکار نقش سنت پیش رفته اند و از آن سوی، موافقان خود مشتمل بر چند دسته اند: برخی برای سنت، تنها نقش تفسیر قرآن را قائل اند، برخی دیگر سنت را عهده دار بیان تفصیلی قرآن می دانند و گروهی دیگر علاوه بر اینها، سنت را منبعی همپای قرآن می شمارند و نسخ قرآن با سنت را نیز ممکن قلمداد می کنند. درباره کتاب مقدس، بیشتر گروه های یهودی در کنار شریعت مکتوب (تورات)، به شریعت شفاهی نیز باورمندند. در مسیحیت نیز سنت در کنار کتاب مقدس، هم به عنوان مفسر و هم به عنوان منبعی مستقل، برخی آموزه ها را بنیان می نهد که هیچ سابقه ای در کتاب مقدس ندارند.

سنت, تفسیر, قرآن, کتاب مقدس, عهد عتیق, عهد جدید