رویا فرهادی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
حسین اللهیاری - دانشیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
آرش راسخ - استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز
مهسا الداغی - دانشجوی کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

برای کسب اطلاعاتی دقیق در مورد توان تولیدمثلی کفشدوزک Hippodamia variegata Goeze و مقایسه آن با توان تولیدمثل شته سیاه باقلا، Scopoli Aphis fabae، جدول زیستی باروری این دو حشره در شرایط آزمایشگاهی کنترل شده (دمای C 1± 23) مورد مطالعه قرار گرفت. داده های خام جدول زندگی با مدل اویلر- لوتکا تجزیه شد. برای محاسبه خطای استاندارد پارامتر های رشدی جمعیت و تولید داده های کاذب برای این پارامترها از روش جک نایف استفاده شد. بر اساس مدل اویلر- لوتکا، نرخ ذاتی افزایش جمعیت کفشدوزک 002/0±197/0 در روز برآورد گردید، دیگر پارامترهای جدول زندگی شامل نرخ خالص تولیدمثل، میانگین مدت زمان نسل، نرخ متناهی افزایش جمعیت و زمان دو برابر شدن جمعیت به ترتیب 09/22±43/365 پوره، 37/0±96/29 روز، 002/0±218/1 در روز و 033/0±52/3 روز برآورد گردید. پارامتر های برآورد شده برای شته سیاه باقلا عبارتند از: نرخ ذاتی افزایش جمعیت 01/0±309/0 در روز، نرخ خالص تولیدمثل 6/4±98/41 پوره، میانگین مدت زمان نسل 21/0±1/12 روز، نرخ متناهی افزایش جمعیت 015/0±36/1 در روز و زمان دو برابر شدن جمعیت 078/0±24/2 روز. مقایسه آماری مقدار پارامتر های محاسبه شده با مدل اویلر- لوتکا برای شته و کفشدوزک نشان داد که بین آنها تفاوت معنی داری وجود دارد و توان تولیدمثلی شته بیش از کفشدوزک می باشد.

اویلر- لوتکا, جدول زندگی, کنترل بیولوژیک, نرخ ذاتی افزایش جمعیت