عبدالرحیم فاطمی - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

به نظر ویتگنشتاین باور دینی استفاده از یک تصویر است، تعهدی راسخ و تزلزل­ناپذیری که کل زندگی را نظم و نسق بخشیده است و مبتنی بر شواهد و دلایل نیست از این رو نه از جانب علم و فلسفه مددی می­یابد و نه هرگز گزندی می­بیند. پژوهش حاضر ضمن بررسی دیدگاه ویتگنشتاین متاخر در ارتباط با گفتارهای دینی نتیجه می­گیرد که رویکرد ویتگنشتاین برای مقولات دینی هر چند نوعی معناداری فراهم می­سازد، اما عدم واقعیت آن را نیز توجیه می­کند. ناواقع­گرایی در دین حتی امروزه پیروان خاصی در بین روحانیون مسیحی از جمله دان کیوپیت پیدا کرده است که این موضوع خود با فضای حاکم بر جوامع دینی فرسنگ­ها فاصله دارد. همچنین این نگرش با واقعیت­های موجود در مجامع علمی و دینی که اساسا دین را مجموعه­ تصاویری از واقعیت دانسته که می­توانند صادق باشند یا نباشند، منطبق نمی­باشد. به نظر ویتگنشتاین اظهارات دینی و الهیاتی شواهدی هستند که ارجاع به واقعیت عینی در مورد آنها صدق نمی­کند. این اظهارات تصاویری دینی و الهیاتی فراهم می­کنند که اهمیت آنها در این نیست که درباره چیزی باشند یا از چیزی بگویند، بلکه در این است که در زندگی دینی نقش موثر ایفا کنند. 

ویتگنشتاین, بازی های زبانی, زبان دین, گزاره های دینی, معرفت بخشی