زهرا سلیمانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.
صدیقه فابریکی اورنگ - قزوین دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
سودابه مفاخری - استادیار، گروه باغبانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران

مامیران کبیر (Chelidonium majus L.) حاوی ترکیبات آلکالوئیدی مهم از جمله سنگوئینارین است. سنگوئینارین یک آلکالوئید فعال دارای خواص دارویی بالقوه ضدمیکروبی، ضدالتهابی و ضدتوموری می­باشد که به طور گسترده در گیاهان خانواده خشخاش وجود دارد. در این تحقیق جداسازی و تعیین توالی cDNA کد کننده آنزیم (s)-cis-N-methylstylopine 14-hydroxylas (MSH) در مامیران­کبیر به عنوان یکی از آنزیم های کلیدی مسیر تولید سنگوئینارین انجام شد. سپس تغییرات بیان ژن cmMSH در سه اندام ریشه، برگ و ساقه در چهار سطح شوری (صفر، 25، 50 و100 میلی­مولار) به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی بررسی شد. در پژوهش حاضر cDNA کد کننده آنزیم cmMSH از بافت ریشه جداسازی، با موفقیت در ناقل پلاسمیدیPTG19-T  درج و سپس در باکتری E .coli همسانه سازی شد. پس از تایید همسانه های نوترکیب با روش PCR، پلاسمید باکتری های نوترکیب استخراج و قطعه ژنی توالی یابی شد. قطعه توالی یابی شده دارای 784 نوکلئوتید با یک چارچوب قرائت باز 261 اسیدآمینه ای بود و مشخص گردید پروتئین حاصل با داشتن دامین های کارکردی helix K region، heme-binding region و aromatic region متعلق به خانواده پروتئینی Cytochrome-P450 می باشد. در درخت فیلوژنی، توالی پروتئینی ژن cmMSH جداسازی شده بیشترین شباهت را با آنزیم methylstylopine 14-hydroxylase گیاه خشخاش داشته است. مقایسه میانگین بیان نسبی ژن نشان داد که شوری50 میلی­مولار بیشترین تاثیر را بر افزایش بیان ژن cmMSH در بافت ریشه دارد. همچنین بررسی الگوی تغییرات بیان ژن نشان داد که با افزایش سطح شوری تا 50 میلی­مولار، بیان ژن cmMSH در دو اندام برگ و ریشه زیاد شده و با افزایش شدت شوری به 100 میلی­مولار میزان بیان ژن به­مقدار 35 درصد در هر دو اندام کاهش یافت.

آنزیمcmMSH, بنزیل ایزوکوئینولین ها, سنگوئینارین, شوری, مامیران